Nadir Toprak Elementleri teknolojiden savunma sanayiine kadar pek çok alanda hayati rol oynayan stratejik hammaddeler arasında yer alıyor. Türkiye bu alanda dünyanın en zengin ülkeleri arasında gösteriliyor. 2021 yılında Eskişehir’in Beylikova ilçesinde tespit edilen rezerv dünya çapında dikkat çekti. Yapılan araştırmalara göre bu saha dünya üzerindeki en büyük ikinci nadir toprak elementi rezervi olarak kayıtlara geçti.
Bilimsel sınıflandırmaya göre toplamda 17 adet nadir toprak elementi bulunuyor. Bu elementlerin 10 tanesinin Türkiye sınırları içerisinde üretilebiliyor olması ülkeyi bu alanda özel bir noktaya taşıyor. Elektronik otomotiv uzay ve savunma sanayi gibi sektörlerde yoğun olarak kullanılan bu elementler yerli üretim potansiyeliyle ekonomik ve teknolojik gelişmelerin kapısını aralıyor.
Küresel çapta Nadir Toprak Elementleri üzerindeki rekabet her geçen yıl daha da artıyor. Amerika Birleşik Devletleri bu alanda dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla farklı ülkelerle iş birlikleri kurmaya çalışıyor. Ukrayna ile yapılan anlaşma talepleri dikkat çekerken Grönland’daki rezervler de gündemdeki yerini koruyor. Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Grönland’a olan ilgisi de bu rezervlerle ilişkilendiriliyor.
Dünyada nadir toprak elementi üretiminde en büyük paya sahip olan Çin bu stratejik unsuru zaman zaman dış politikada bir koz olarak kullanıyor. ABD’nin gümrük tarifelerine karşılık olarak uygulamaya konulan nadir toprak elementi ambargosu yeni nesil savaşların artık bu tür kaynaklar üzerinden şekillenebileceği tartışmalarını beraberinde getirdi.
Türkiye Beylikova’daki rezervin keşfinin ardından bu alandaki araştırma ve üretim çalışmalarını hızlandırdı. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen faaliyetlerle hem üretim süreçlerinin yerli imkânlarla sağlanması hem de ihracat potansiyelinin artırılması hedefleniyor. Sahada bulunan florit barit stronsiyum gibi endüstriyel minerallerin de ekonomik değeri bulunuyor.
Geçmişte yeterince değerlendirilemeyen bu stratejik kaynaklar Türkiye’nin kalkınma hamleleriyle birlikte yeniden gündeme taşındı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yönlendirmesiyle yapılan atılımlar sonucunda Türkiye bu alandaki potansiyelini daha etkin şekilde kullanmaya başladı.