Yurt içi piyasalar son günlerde sahte dolar endişesi ile çalkalanıyor. 600 milyon dolar tutarında sahte 50 ve 100 dolarların piyasada olduğu iddia edilirken, bu dolarların para sayma makinelerinden geçtiği söyleniyor. Para sayma makinelerinin ithal olduğu ve sorunun düzelmesi için güncellemelerin de yurt dışından beklendiği de söylentiler arasında.
BAŞSAVCILIK HAREKETE GEÇTİ
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Kaçakçılık, Narkotik ve Ekonomik Suçlar Soruşturma Bürosu, İstanbul'da, yurt dışında basılan sahte 50 ve 100 dolarlık banknotların piyasaya sürüldüğü ve bu nedenle Kapalıçarşı'daki bazı döviz bürolarının dolar alımını durdurduğu yönündeki iddialar üzerine harekete geçti.
Başsavcılık, sahte para basımı ve dağıtımı konularının araştırılması amacıyla resen soruşturma başlattı.
‘2-3 GÜNDEN BERİ 100 DOLARLARI DA GÖRÜYORUZ’
* Peki dolar almak sakıncalı mı? Kapalıçarşı esnafının işleri azaldı mı? Sahte doları ayırt etmek mümkün mü? En çok hangi dolarların sahtesine rastlanılıyor. Konuyla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye açıklayan Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk şu ifadeleri kullandı:
“50 doların 10 gün önce sahteleri vardı, para sayma makinelerinden geçiyor diye çok titiz davrandılar. 2-3 günden beri 100 dolarları da görüyoruz. 100 dolarda özellikle son basılan açık yeşil olan sahte dolarların para sayma makinesinden geçtiği söyleniyor. Koyu renkte olan dolarlar zaten para sayma makinesinden sorunsuz bir şekilde geçiyor.
‘BANKALAR, MERKEZ BANKASI’NDAN TEYİT EDİYOR’
İçinde demir parçacıkları var. Makine ona göre programlandığı için dolar geçebiliyor. Para sayma makinelerinin yeni bir yazılımla sadece içindeki demir parçaları değil, aynı zamanda klişeyi de ayırt edebilecek düzeye getirilmesi gerekiyor. Merkez Bankası’nda hakiki doların klişeleri var. Dolayısıyla bankalar istifhamlı olan paraları bu TL de olur diğer yabancı paralar da olur bunu Merkez Bankası’ndan ‘sahte mi, değil mi?’ diye teyit ediyorlar.
‘BU İŞİ BİLENLER MAKİNEDEN GEÇSE BİLE SAHTESİNİ ANLAR’
Bu dövize olan ilgiyi azaltma beklentisini de oluşturmuş olabilir. 100 dolarlarda açık renkli olanlar çok konuşuldu. ‘Açık renkte olanlarda sahte var dikkat edin’ deniliyor. Bu işi bilenler klişesiz ise makineden geçse bile sahte olduğunu anlayabilir.
Doları çok iyi tanıyanlar el ile dokunduğunda bunu anlayabilirler. Resmin bütün yüzeyine bakıldığında bunu anlayabilen uzmanlar var. Bu çok rahatlıkla ayırt edebilir. Bunun Merkez Bankası’nda klişesi var. Asıl kalıp ne ise onunla mukayese de edilebilir.
KAPALIÇARŞI ESNAFININ İŞİ AZALDI MI?
Esnafın işi azalmadı sadece sorun yaşanıyor. Sahte paralar ayırt ediliyor. Eski açık renkli baskılar alınmıyor, diğer dolarlar alınıyor. İşlerin azaldığı söz konusu değil. Bu Türk lirasında da oluyor 200 TL’nin sahtesi olabiliyor. 100 TL ve 50 TL’nin de sahtesi olabiliyor.
BİR SÜRE SONRA GÜNDEMDEN DÜŞECEK’
Bayram arifelerinde, özel günlerde vatandaşın turizm hareketliliğinin olduğu dönemlerde sahte paralar piyasada oluyor. Bugünlerde gündemde olabilir ama bir süre sonra gündemden düşecektir.
DOLAR ALMAK İSTEYEN VATANDAŞ NE YAPMALI?
Şu anda dövize ilgi çok fazla yok. Çünkü döviz hala baskılı, dolayısıyla dışarıda dolar yükselmesine rağmen içeride sabit. Dışarıda euro gerileyince içeride de geriliyor. Bir kişi yurt dışına gidecekse döviz ihtiyacı olabilir. Dövize yatırım yapan serbest piyasadan değil gidip bankadan bunu alabilir, hesabında tutabilir. Sahtenin yaygın olması dövize zaten olmayan ilgiyi olumsuz etkilemeyecektir.
‘VATANDAŞIN ÇEKİNCESİ OLMASIN’
Vatandaşın bir çekinesi olmasın, siz döviz bürosuna gittiğinizde bin dolar almak istediğinizde sizin kimliğinizi soruyorlar, vergi uyguluyorlar ve size yazar kasa gibi bir fiş veriyorlar. Bu zaten doları oradan aldığınızı belirten bir şey. Geri getirdiğinizde sizden dolar aldım diyerek geri verebilirsiniz. Vatandaşın bir endişesi olmamalıdır.
‘BANKALARDAN TERCİH EDİN’
Büyük bankalarda, kamu bankalarında para sayma makineleri var. Doların, yabancı paranın serisini yazan makineler var. Size verilen dolarda seri bu deniyor. Sorun çözülecek bir konumda. Nereden, kimin aldığının kayıtlı olmasını istiyorsanız, bankalardan tercih edebilirsiniz. Döviz büfesi olmayan herhangi bir ticaret yapan insanların döviz satma müsaadesi zaten yok. Vatandaşın da böyle bir yerden döviz alması çok sağlıklı olmaz. Bankaların tercih edilmesi gerektiğini düşünüyorum.”