Bakan Koca'dan önemli açiklamalar: HES kodu ve maske zorunlulugu kaldirildi!

Saglik Bakani Fahrettin Koca, Bilim Kurulu Toplantisi'nin ardindan önemli açiklamalarda bulundu. Bakan Koca'nin konusmasindan öne çikanlar: 'Bugünkü bulusmamizsa sanirim ilk günkü endiseli konusmalarina önem bakimindan yakin, duygu bakimindan son derece pozitiftir. Size nihayet beklediginiz haberleri verecegim. Kisitlamalardan çok onlarin yerini almaya baslayan serbestlikten söz edecegim. Huzurlarinizdaki kisi 2 yil boyunca size kisitlama israrinda bulunan kisidir. 'Salgin sürecinde gerekli tedbirlere erken basvurduk' Covid-19 salginin ciddiyetini ilk kavrayan ülkelerden biri olmustur. Koronavirüs Bilim Kurulumuz, bugün oldugu gibi gelismeleri mercek altinda tuttu ve öneriler gelistirdi. Tedbirleri ele alan salginla mücadele edecegimizi tanimlayan tedavi rehberlerini hazirladi. DSÖ küresel bir salginla karsi karsiya olundugunu henüz ilan etmeden her türlü tedbiri planlayan bu kuruldur. Bilim Kurulunun bütün üyelerine bir kez daha tesekkür ediyorum. Salgin sürecinde gerekli tedbirlere erken basvurduk. 'Su anda salginin toplumsal hayatimizi eskisine oranla çok daha az etkiledigini vurgulamak isterim' Bu açidan bakildiginda salgin hastaligin vaka sayilarina kiyasla en az etkiledigi ülkeler arasindayiz. Su anda salginin toplumsal hayatimizi eskisine oranla çok daha az etkiledigini vurgulamak isterim. Tesekkür borçlu oldugumuz, varliklari ile iftihar ettigimiz çok insan var. Hekim, hemsire, saglik çalisanlari, kolluk kuvvetleri, ilgili bakanliklarin personeline sükranlarimi sunuyorum. En büyük tesekkürü ise aziz milletimiz hak ediyor. 'Essiz bir mücadele verdik' Birlikte essiz bir mücadele verdik. Bir süredir sizlere Covid dedigimiz hastaligin gündemde kalma vasfini kaybetmekte oldugunu söylüyorum. Bu sonuca dünyanin pek çok ülkesinde de varildigini alinan kararlar nedeniyle biliyoruz. Ülkemizde de bazi kisitlamalar kalkmisti. Salginin bitecegine dair somut isaretler gördügümüzde sartlari normallestirecek adimlari attik. Karantina, izolasyon süreleri, tarama testleri, temaslilik süreleri konularinda degisiklige gittik. Gelinen noktada hepimizin bilmesi gereken Covid-19'la mücadelenin bundan böyle bilhassa asiyla verilecegidir. Salgin hastalikta kullanilmak üzere gelistirilmis bir ilaç da var. 65 yas üzeri ve bagisikligi baskilanmis kisilere dagitilmasina basladik. Simdi sira salgini toplumsal hayatimizin hakim unsuru olmaktan sagduyulu bir sekilde çikarmakta, bir bakima salgin esaretinden gerçek hayata geçmekte. Bilim insanlarimizdan henüz erken diyen, bekleme taraftari olanlar da var. Birçok bilim adami ise bizlerin sosyal gerçekleri dünyadaki benzer gelismeleri dikkate alarak salgin baskisindan kurtulmus hayata dönüs için aldigimiz inisiyatifi destekliyor. Maske, PCR testi ve HES kodu için flas karar! Bakanlik olarak aldigimiz kararlari açikliyorum: 1) Artik açik havada maske kullanmak zorunda degiliz. 2) Kapali ortamlarda havalandirma yeterliyse mesafe kuralina uyum gösteriliyorsa maske sart degil 3) Yeni dönemde HES kodu uygulamasi kaldirildi. Hiçbir kurum ya da kurulusa giriste HES kodu kontrolü yapilmayacak. 4) Hastalik süphesi olmayan kisilerde test istenmeyecek. 5) Okullarda 2 vaka çikmasi halinde sinifin kapatilmasi seklindeki uygulamaya gerek görülmemektedir. Pozitif çikan ögrenci izole edilecek ve egitim devam edecek. 'Birbirimizin yüzünü, gülüsünü özledik' Birbirimizin yüzünü, gülüsünü özledik. Az degil 2 yil. Normale dönüsün son asamasina gelmis bulunuyoruz. Yasam tek duygu ve tek konu ile sürdürülemez. Alinan kararlar salginin düsüse geçtigi realitesine dayanmakta, hayatimizin ihtiyaç duydugu psikolojik rehabilitasyonu amaçlamaktadir. Bakanlik adina en iyisini yapmayi, en dogru karari vermeyi amaçladigimizdan kimsenin kuskusu olmayacaktir. 'Salgin etkisini yitirdi' Bir kisi salgin bitmedi ya da salgin bitti dediginde somut gerçek degismiyor. Salgin etkisini yitirdi, gözle görülür gerçek budur. Salgin kelimesine eskisi kadar vurgu yapmaya gerek yoktur. Salgini günlük hayatin ana kriteri olmaktan çikarmaliyiz. Salginla toplum olarak kisitlamalar araciligi ile mücadele etme döneminden hastaliktan bireysel olarak korunma asamasina geçmeliyiz. Kisisel korunma da istersek süregelen aliskanliklarimizi sürdürebiliriz. Maskeleri hayatimizdan çikarmiyoruz, maskeyi gerektiginde hemen takmak üzere yanimizda tasiyoruz. Özellikle büyüklerimiz, kronik hastaligi olanlarla bir arada iken maske günlük hayatimizin vazgeçilmezi olmalidir. Kisaca bazi grafikleri paylasmak istiyorum. Son 1 ayda vefat eden vatandaslarimizin yalnizca yüzde 8'inin hiç bir ek hastaligi yok. Yani vefat vatandaslarimizin yüzde 92'sinin Covid disinda ek bir hastaligi oldugunu ifade eden önemli grafik. Burada vefatlarin yüzde 92.2'sinin en az iki taniyla vefat ettigi görülüyor. Yani Covid disinda en az bir hastaligi olan yüzde 92.2. Sadece Covid tanisi alan yüzde 7.8. Hiç ek hastaligi olmayanlarin yas ortalamasi 63. Ek hastaligi olmayan vatandaslarimizin da yas ortalamasi yine gençler olmadigini, agirlikli olarak 60'in üzerinde ortalamasinin 63 oldugunu görüyoruz. 13 ayri ek hastaligi olanlarin vefat yas ortalamasi 77'dir. 2021 mayasi ayi yani Omicron'un olmadigi deltanin agirlikli oldugu dönemde yas ortalamasi 68. Omicron'un baskin oldugu dönemde yas ortalamasi 77. Delta özellikle virülansi yüksek olan varyantti. Genç yas grubunu da etkileyen varyantti. O dönemde yas ortalamasi 68 iken Omicron daha yasli ve ek hastaligi olan kisileri etkileyen varyant. Yas gruplarina göre vefat oranlarina bakildiginda son ay vefat edenlerin yüzde 91.5'i 60 yasindan büyükler. Delta varyantinin baskin oldugu 2021 Mayis ayinda bu oran 71,4 idi. Saglik kuruluslarimizin kapasitesini ve bu noktada saglik kuruluslarinin yükünü görmek asisindan hastane günlük yatislarina bakildiginda, giderek günlük yatislarin Covid, Omicron öncesi döneme geldigini görmüs oluyoruz. Ortalama 6-7 hafta öncesine gelmis oldugunu görüyoruz. Yogun bakimlarda da benzer sekilde son iki haftada günlük yatislarin azaldigini görüyoruz, düsüse geçtigini, Omicron öncesine dogru hizla düsüs yasandigini görüyoruz.' SORULAR VE CEVAPLAR Turkovac'ta son durum 'Turkovac asisi su an bizim sahaya verdigimiz 1 milyonu geçti. Üretimde her geçen hafta artis içinde. 2 ay sonra aylik 1-1,5 milyona erismis olacagiz. Geçen Cumhurbaskanimizin ziyareti ile Kongo'ya göndermistik. Yurt disinda faz 3 çalismasi olarak Azerbaycan'da bütün hazirliklar tamamlandi, haftaya baslamis olacak. Turkovac'i biz önceki hafta bütün hastanelerimizde uygulamaya yeni basladik. Gelecek haftadan itibaren aile hekimleri olmak üzere bütün saglik kuruluslarimizda baslatmak istiyoruz. Vatandasimizin erisimi daha kolay olacak. Turkovac asimiza sahip çikalim. Sinovac çalismalarindaki etkinligini biliyoruz. Önümüzdeki haftalar bu asi yapilmis olanlarin hastalik geçirme durumuyla ilgili verileri zannediyorum 2-3 hafta içinde paylasmis oluruz.' Molnupiravir kimlere verilecek? 'Su an Bilim Kurulu'nun bu anlamda önerdigi özellikle 65 yas üstü, bagisikligi baskilanmis olan kisilere verilmesi seklinde. Bunu sahaya yaygin olarak verdik. Bundan sonraki dönemde bu yas grubu ve bagisikligi baskilanmis sekilde verilecek. Bunu daha alt gruba vermek için Bilim Kurulu yer almadi. Molnupiravir ilacinin etkinligi hastaneye yatislari, vefatlari en az yüzde 30 oraninda azalttigini biliyoruz. Türkiye'de bu ilaci biz yerlilestirdik, 70'de bir maliyete indirildi. Bu ilaçtan yaygin olarak bütün illerimize dagitmis olduk. Özellikle vatandaslarimizin asi konusunda hassas olmalari, riskli olan 65 yas üstü vatandaslarimizin hatirlatma dozunu asla ihmal etmemeli, hastalik semptomu gelisirse testlerini yapmalarini, ilaca ne kadar erken baslanirsa o kadar etkili oldugunu biliyoruz. Belirtiler basladiginda erken dönemde 65 yas üstü ve riskli grubun PCR testi yaptirmalarini son derece önemsiyoruz.' Asi tedariginde sorun var mi? 'Genelde asi tedarikigimizde sorunumuz yok. Turkovac'in devreye girmesiyle birlikte her geçen gün Sinovac tercihinin azaldigini söyleyebilirim.' Dördüncü doz 'Su an dördüncü doz ile ilgili Bilim Kurulu karari olmadi. Ama dördüncü doz gerekecekse riskli ve bagisikligi baskilanmis kisiler için belki düsünülebilir. Ama su an bir karar yok.' Turkovac'ta klinik çalismalar Simdi dogrusu üzülüyorum. Klinik çalisma devam ediyor. Klinik çalismalarin durduruldugu diye bir durum sözkonusu degil. Üzüntüm bir sekilde Türkiye'nin 50 yildan sonra hücreden itibaren gelistirdigi asiyi üretme basarisi gösteren demin de gösterdigim tarihi geçmisi olan, 50 bin metrekare kapali alanla her türlü asinin üretilir oldugu, bir hifzissiha bioteknoloji merkezinin yapilmis oldugu dönemde heyecan duymamiz gerekirken, bilim insanlarimizin 'biz de yaptik, basardik' demelerini beklerken dogrusu üzülüyorum. Bilim insanlarimizin bizim vatandasimizi da motive etmek sorumlulugu olmasi gerekmez mi?' Izolasyon süreci degisti mi? 'Covid'li hastalarin izolasyon süreciyle ilgili Bilim Kurulu'nun aldigi kararda degisiklik yok. 7'nci günden sonra semptom yoksa izolasyon bitiyor. Karantinayi asili ise temasli olanlara zaten uygulamiyoruz.' Toplu tasimada maske takilacak mi? 'Özellikle mesafenin korunmadigi kapali alanlarda; yani mesafe korunamiyorsa uçak, otobüs, tiyatro, sinema gibi saglik kuruluslari gibi alanlarda, okullarin kapali alanlarinda maskeleri kullanmaya devam ediyoruz. Bunun disinda kapali alan olup, mesafe korunabiliyor ise o durumda maskeyi takmanin sart olmadigini söylüyoruz. Maske hayatimizdan çikti mi? Hayatimizdan çikmadi; ama maskeyi nerede gerekiyorsa, gerekli olan ortamda özellikle büyüklerimizi riskli olanlari korumak adina yanimizda tasimak gerektigini söylüyoruz. Kapali alanlarla ilgili hem uçak hem otobüs hem servis gibi, sinema, tiyatro, saglik kuruluslari, okullarin kapali alanlari gibi mesafenin korunamadigi yerlerde maske kullanmak elbette zorunludur.' Maske kullanimi ne kadar sürecek? 'Maske pandemi dönemi bittikten sonra hayatimizda yeri olacak mi? Biz maskenin faydasini gördük. Pandemi sonrasi dönemde de bundan böyle herhangi grip, nezle, Covid veya üst solunum enfeksiyonu geçiren vatandasimiz,bir baskasina bulastirmamak için normal hayatimizda artik maskenin tasinmamasi gerektigini biliyoruz. Bunu böyle kabul etmemiz gerektigi kanaatindeyim.' Gece yarisindan sonra müzik yasagi 'Müzik yasagiyla ilgili dogrusu bilim kurulunun bir karari yoktur. Onun da yakin dönemde kalkacagi kanaatindeyim.' Saglik çalisanlariyla ilgili düzenlemeler 'Özellikle hekimlerimizle, saglik çalisanlarimizla ilgili çalismalarimiz devam ediyor. Epey bir zamandan beri özellikle özlük haklari dahil olmak üzere, siddet gibi,saglik çalisma ortamlarinin düzenli hale getirilmesi gibi birçok konuda çalismalarimiz var. Maaslar konusuyla ilgili Maliye ve Çalisma Bakanimizla birlikte çalismalarimizi sürdürüyoruz. Emeklilikle ilgili ise 3600 Ek Gösterge ile bir çalisma sözkonusu. Bizim beklentimiz özellikle hekimlerin de hakimlere benzer sekilde emeklilikte korunmasi. Bu çerçevede bir gayret var. Siddetle ilgili özellikle sayin Cumhurbaskanimizin bilgisi dahilinde Adalet Bakanimizla birlikte son üç aydan bu yana devam eden bir çalismamiz var. Bununla ilgili bir noktaya geldigimizi söyleyebilirim. 'Hekimler de hakimler gibi korunacak' Sayin Adalet Bakanimizin bir cümlesi vardi, 'Tazminat konusunda hekimler de hakimler gibi korunacak'. Sayin Cumhurbaskanimiza da yakin zamanda bu çalismalari arz edecegimizi, bunlarin uzun sürmeyecegini ifade etmek istiyorum. 10 Mart'ta; yani haftaya Adalet Akademisi ile birlikte saglik çalisanlarinin hukuki haklarinin, özellikle korunmasiyla ilgili bir sempozyum yapilacak. Bu sempozyumda ben ve Adalet Bakanimizin bir konusmasi olacak. Üç oturum yapilacak. Hem Yargitay hem Danistay hem AYM'den üst düzey katilimlar saglanarak yargida da özellikle özellikle saglikta siddetin farkindaligini saglamak üzere bu çalisma yapilacak. Bütün olumsuzluklarin farkinda oldugumuzu ve bunlari çözmek için yogun gayret içinde oldugumuzu, bunlarin çözülecegini söylemek istiyorum.'