Örtülü ortaklik! Israil Rusya’yi elestirmekten kaçiniyor!

ABD yönetimi ve ABD Kongresi’nin taleplerine ragmen Israil, Rusya’yi elestirmekten kaçiniyor. ABD Kongresi’ndeki Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörlerin ve ABD yönetiminin baskilarina ve Kiev’in dogrudan talebine ragmen Israil hükümeti Rusya konusunda Bati’ya benzer bir pozisyon aldi fakat Rusya’ya elestiri yöneltmedi. Ukrayna’nin toprak bütünlügünün korunmasi çagrisinda bulunan Israil hükümeti sükuneti saglayacak bir diplomatik çözümün bulunmasi temennisini dile getirdi. Israil hükümeti bu konuda talep edilmesi halinde meseleye dahil olma ve katki sunmaya hazir oldugunu belirtti. Bu çagri Israil Disisleri Bakanligi tarafindan yapildi. Ancak Israilli diplomatik kaynaklar, Israil Basbakani Naftali Bennett ile Alternatif Basbakan ve Disisleri Bakani Yair Lapid ve Savunma Bakani Benny Gantz’in söz konusu Disisleri Bakanligi açiklamasini birlikte yazdiklarini bildirdi. Kaynaklar bu formülün, hükümet ve Ulusal Güvenlik Konseyi içerisinde yürütülen çok sayida arayisin ardindan ortaya çiktigini belirtti. Açiklamada Israil’in diplomatik süreci yeniden hâkim kilmak için çabalamaya devam ettigi ve ihtiyaç olmasi halinde Ukrayna’ya insani yardimlar sunmak için hazirliklarin tamamlandigi ifade edildi. Bennett ve Lapid’in ‘çözüme ulasilmasi halinde Israil’in pozisyonlari Bati’ya daha yakin olacak’ seklindeki açiklamalari sayilmazsa Israil, Ukrayna’daki krizin patlak vermesinden bu yana gelismelerle ilgili açik bir pozisyon almadi ve sessizligini korudu. Bu sessizlik, Rusya Devlet Baskani Vladimir Putin'in ‘Moskova’nin, Ukrayna’nin dogusundaki iki ayrilikçi bölgeyi (Donetsk ve Luhansk) tanimasi2 kararini ilan etmesinden sonra bile devam etti. Israil devlet televizyonu Kan 11, ABD yönetiminin Tel Aviv’den bu politikasini degistirmesini, krize karsi Bati’nin yaninda durdugunu açikça ilan etmesini ve bu baglamda pratik tedbirler almasini talep ettigini bildirdi. Ayni talepler, son iki günde Bennett ve diger Israilli yetkililer ile görüsen ABD Kongresi’ndeki senatörler tarafindan da dile getirildi. Israil’den bu taleplerde bulunma ihtiyaci, Israil hükümetinin Ukrayna krizi karsisinda yasadigi gözle görülür kafa karisikliginin ardindan geldi. ABD yönetimini öfkelendirmek istemeyen Israilli yetkililer, ABD ve Israil arasindaki özel iliskiler ve Iran ile yapilacak nükleer anlasmada sona yaklasildigi bir dönemde ABD, Israil’in güvenligi konusundaki taahhütlerine bagli kalirken, Israil’in de ABD’ye ihtiyacinin olmasi sebebiyle Ukrayna meselesinde Washington’dan farkli bir tutum sergilememeye çabaliyorlar. Fakat Israil ayni zamanda Moskova ile Suriye’de kurduklari koordinasyonda olumsuz bir durumun yasanmamasi için Rusya ile karsi karsiya gelmemeye özen gösteriyor. Ruslar Israil’in Suriye’de Iran’a ait hedefleri ve milislerini neredeyse tamamen özgür bir sekilde vurmasina izin veriyor. Ancak Rusya, Ukrayna krizinden bu yana Israil’in faaliyetlerine karsi göstermelik tedbirler aliyor ve Ukrayna meselesinde Moskova’nin karsisinda durmasi halinde Tel Aviv’in Suriye’de bedeller ödeyeceginin sinyallerini veriyor. Bu nedenle temkinli bir üslubun kullanilmasina özen gösterilen Israil Disisleri Bakanligi’nin açiklamasinda “Ukrayna’nin toprak bütünlügünün desteklendigi” ifade edilse de Rusya ve Putin’den bahsedilmemesi dikkati çekti.   Ancak Israil’in bu tutumu Kiev’i memnun etmedi. Ukrayna Devlet Baskani Vladimir Zelenski'nin Danismani Valdislav Roettberg, “Ukrayna demokratik bir devlet ve ayni degerleri paylastigi ortaklarinin, topraklarini tehdit eden saldirganliga karsi yaninda durmasini bekliyor” dedi. Kan 11 televizyonuna göre Ukraynali yetkililer “Israil’in Rus saldirganligini kinamaktan kaçinmasi karsisinda hayal kirikligi yasiyorlar.” Ukraynali yetkililer “Hassasiyeti anliyoruz ama hassasiyetin de bir siniri olmali. Birkaç gün daha bekleyecegiz ve görecegiz. Bu, Ukrayna ve Israil arasindaki iliskilerin güvenirliginin ölçüldügü süreçtir” ifadelerini kullaniyorlar. Kan 11 Ukraynali kaynaklara dayandirdigi haberine göre, Kiev, Israil’i Rus saldirganligini kinamaya zorlamak için Tel Aviv’e baski yapmanin fayda etmeyecegi görüsünde ve Israil’i buna zorlamak için ABD yönetimine ve özellikle de ABD Kongresi’nde Demokrat ve Cumhuriyetçi partilerde Israil ile güçlü iliskileri bulunan senatörlere güveniyor. Israil merkezli Yedioth Ahronot gazetesi dünkü (çarsamba) sayisinda Ukrayna Savunma Bakani Oleksii Reznikov ile gerçeklestirdigi röportaja yer verdi. Kasim 2021’de Tel Aviv’de yaptigi görüsmelerin ardindan Ukrayna’nin Israil’den siber alanda yardimlar aldigini belirten Reznikov, “Fakat bizim Rus saldirisina karsi sahada ve silah noktasinda kendimizi savunma yollarini ögrenmeye ihtiyacimiz var” ifadesini kullandi.