Çalisanlara verilen ücretin SGK'ya asgari ücret seviyesinden bildirilmesi hem çalisanlara, hem de SGK'ya zarar veriyor. Bu durumun tespiti halinde isveren eksik tutarlari, gecikme zammi ve cezasiyla SGK'ya ödemek zorunda kaliyor.
Kayitdisi istihdam azalsa da SGK'ya düsük ücretten bildirilme sorunu ne yazik ki halen devam ediyor. En az sigortasiz çalisma kadar önemli bir konu olan, çalisanin SGK'ya düsük ücretten bildirilmesi hem çalisana, hem SGK'ya zarar veriyor. Isverenlerin pek çogu bunun ne kadar büyük bir risk oldugunun ne yazik ki farkinda degil. Iste Cem Kiliç'in hem isçiyi hem de isvereni ilgilendiren yazisi:
Çalisanlarin önemli bir bölümünün sigortasi yapiliyor, ancak SGK'ya gerçek ücretleri üzerinden degil, asgari ücretten bildiriliyor. Yani çalisan 6 bin TL maas aliyor fakat SGK'ya 5.004 TL'den bildiriliyor.
Bunun yaninda çalisanlarin maaslarinin asgari ücret kadari bankadan, kalani ise elden ödeniyor. Bes ve daha fazla çalisani bulunan isverenler, ücretleri bankadan ödemek zorunda. Bu nedenle ücretlerin asgari ücret kadari bankadan, kalani elden ödeniyor. Bu sekilde isveren ortada herhangi bir delil birakmadan çalisanini düsük maastan sigortali göstermis oluyor. Çalisan açisindan ise bu durumun sonuçlari çok vahim.
Emekli ayligi düsük oluyor
Asgari ücretten çalismamasina ragmen asgari ücret üzerinden SGK'ya bildirilen kisi için en büyük problem emekli ayliginin düsüklügü.
Ayrica kisi rapor aldiginda da olmasi gerekenden az rapor parasi aliyor. Diger bir sonuç da SGK açisindan toplanan prim miktarinin düsük kalmasi. Isveren düsük prim ödeyince SGK'nin prim gelirleri de azaliyor. Yani eksik bildirim yalnizca primi eksik bildirilen kisi için degil, bütün çalisanlar için sorun. Asgari ücretten SGK'li olmayi kabul eden çalisan bugününden çaldigi gibi yarinindan da çaliyor. Hastalandiginda, issiz kaldiginda devletten aldigi para düsük oluyor. Issizlik ve rapor parasi SGK'ya bildirilen prime orantili olarak hesaplaniyor. Böyle olunca da SGK'ya düsükten bildirilen çalisanin issizlik parasi da, rapor parasi da düsük oluyor.
En önemli sorun ise SGK'ya düsükten bildirilen çalisanin, emekli oldugunda emekli ayliginin da gerekenden düsük olmasi.
E-Devlet’ten takip edin
Çalisanlar isverenlerin kendileri adina sigorta primini yatirip yatirmadiklarini ve hangi ücret üzerinden sigortali gösterildiklerini E – Devlet üzerinden sik sik takip etmeliler.
Bu kontrolü yaparak durumu fark edip gerekli önlemleri alabilirler. Bu durumu fark eden çalisan isverene ihtar çekebilecegi gibi ALO 170 ve CIMER gibi sikayet kanallarini da kullanabilir. Sikayet kanallarini kullanirken isim verilmesi zorunlu olmadigi için çalisan isini de riske atmamis olacaktir.
Tazminat talep edilmeli
SGK'ya gerçek ücreti üzerinden bildirilmeyen çalisanlar hakli nedenle is sözlesmelerini feshederek kidem tazminatlarini alabilirler. Bu durumdaki çalisanlarin öncelikle isverene uyari çekmeleri, isveren hala asgari ücret üzerinden SGK'ya bildirmeye devam ediyorsa istifa ederek önce arabulucu, sonra mahkeme yoluna gitmeleri gerekiyor.
Yargitay pek çok kararinda gerçek ücreti üzerinden SGK'ya bildirilmeyen çalisanin istifa ederek kidem tazminati alabilecegine hükmediyor. Yani çalisanlar önce isvereni uyarip daha sonra gerçek ücreti üzerinden SGK'ya bildirilmedigi için istifa ederse kidem tazminatlarini alabilirler. Ancak bunun için arabulucu ve mahkeme sürecinin tamamlanmasi gerekir.
Yüksek para cezasi var
Isçilerinin ücretlerini SGK'ya eksik bildiren isverenin bu nedenle basi ciddi belaya giriyor. Öncelikle bu durum çalisanlara kidem tazminatini alarak isten ayrilma hakki veriyor. Yani isveren bu sekilde ücret ödenmesini kabul etmeyen çalisanina tazminat ödemek zorunda kaliyor. Ayrica bu durumun tespiti halinde isveren hem eksik ödedigi tutarlari SGK'ya ödemek zorunda kaliyor, hem de bu tutarlara iliskin gecikme zammi ve cezalarina katlaniyor. Bunun yaninda geriye dönük bu bildirimleri yapmak için idari para cezasi ödüyor. Dolayisiyla isveren için eksik bildirim büyük bir sorun haline geliyor.
