Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanligi ebeveynlerin çocuklarini dijital ortamlardaki tehlikelerden koruyabilmeleri için gerekli bilgilerin yer aldigi “Çocuklari dijital tehlikelerden koruma rehberi” hazirladi.Bakanlik, sosyal yardim ve sosyal hizmetlerin yani sira koruyucu ve önleyici hizmetler kapsaminda toplumun her kesimine yönelik egitim ve farkindalik çalismalari yürütüyor. Bu çerçevede ebeveynler için dijital dünyadaki riskli içeriklere karsi çocuklarini nasil korumalari, nelere dikkat etmeleri ve hangi güvenlik önlemlerini almalari gerektigi, çocuklara nasil “dijital mahremiyet bilinci” kazandirilabilecegi konusunda, “Çocuklarin Dijital Risklerden Korunmasinda Ebeveyn Rehberi” baslikli rehber kitapçik hazirlandi.
Rehberde ailelere, su önerilerde ve uyarilarda bulunuldu:
- Çocugunuzu internet kullaniminda engelleyici ve yasaklayici tedbirlerden kaçinin; bilinçlendirici, destekleyici tavir takinin.
- Çocugunuzu dijital ortamda rahatsiz edici bir durumla karsilastiginda, tanimadiklari kisilerden rahatsiz edici mesaj aldiginda onlara cevap vermemesi, bunu sizinle paylasmaktan çekinmemesi gerektigi konusunda bilgilendirin.
- Çocugunuzun internette iletisim kurdugu kisileri ve sosyal medyadaki arkadaslarini taniyin, hangi sitelere girdigini takip edin ve bunu gizli yapin.
- Birçok internet sayfasi ve sosyal medya platformu rahatsiz edici kisileri sikayet etme ve engelleme firsati sunmaktadir. Bunun nasil yapilacagini çocugunuza mutlaka ögretin.
- Çocuklarin kullandigi bütün elektronik aletlerde (tablet, telefon, bilgisayar vs.) Güvenli Internet Hizmeti kapsaminda sunulan Çocuk Profili/Aile Profili kullanilabilir.
- Özellikle 3 yasina kadar çocuklar ekrana maruz birakmayin. 0-3 yas kritik bir dönemdir.
ÇOCUKLARA “DIJITAL MAHREMIYET” KAZANDIRILMASI IÇIN ÖNERILER
Rehberde, çocuklara dijital mahremiyet kazandirilmasi için öneriler söyle siralandi:
- Çocuklara bilinmeyen kisilerden alinan e-postalarin açilmamasi, internette ve sosyal medyada yayimlanan her linke ve reklam olarak çikan baglantilara tiklanmamasi, bilinmeyen program/dosyalarin indirilmemesi, bilinmeyen sitelere kayit ve üye olunmamasi gerektigini ögretin.
- Profil sayfasinda kendisi ile ilgili gereginden fazla bilgiye, kendisine ve aileye ait resim ve videolara yer vermemesi gerektigini vurgulayin.
- Bir sosyal aga katilmak isteyen çocugunuzun öncelikle sizinle iletisim kurmasini isteyin ve yas siniri olup olmadigini kontrol edin.
- Çocuklara kisisel sinirlara sahip olmalari, kisilerin sinirlari ve mahremiyeti ihlal eden istekleri karsisinda hayir demeleri gerektigini ögretin.
- Çocugunuzdan, sosyal aglarda baskalarina zarar verecek davranislarda bulunmamalarini ve baskalarinin bilgilerinin gizliligine özen göstermesini ögretin.
SOSYAL MEDYADA PAYLASILMAMASI GEREKEN GÖRSELLER
Rehberde çocuk fotograf ve görsellerinin yogun sekilde sosyal medyada paylasildigi vurgulanarak, su uyarilar yer aldi:
“Çocuklari koruma sorumlulugumuz sosyal medyada da devam etmektedir. Çocuklarin görüntüleri, görselleri kesinlikle herkesin görebilecegi sekilde paylasilmamalidir. Herkese açik paylasilan bir fotografin kimler tarafindan ve hangi amaçla kullanilabilecegi kontrol edilemez. Çocuklarin kisisel bilgileri, iletisim bilgileri, çocuklara fiziken ya da sosyal medya araçligiyla ulasilabilecek bilgiler sosyal medyadan paylasilmamalidir. Sosyal aglarda gizlilik ayarlari mutlaka yapilmali, düzenli kontrol edilmeli ve güncellenmelidir. Resimlerin ve videolarin bilgisayar ve cep telefonu araciligiyla sanal ortamlarda paylasildigi andan itibaren silinmesi neredeyse imkansizdir. Internette yapilan paylasimlarin dijital ayak izi olusturdugu unutulmamalidir.
Çocuklarin özel bölgelerinin göründügü, çiplak olduklari görseller ile tuvalet, banyo yapmak gibi kisiye ait özel fotograflari, hasta olduklari fotograf ve videolar, onlarin aglarken, zor duruma düsmüs anlari içerin videolari paylasilmamalidir. Çocuklarin görselleri paylasilirken bunun ileride çocuga ne hissettirebilecegi göz önünde bulundurulmalidir. Paylasimin yillar sonra olusturabilecegi etkileri üzerine düsünmek, baskalariyla paylasmanin uygun olmayacagi hassas, olumsuz, komik görünse de ileride küçük düsürücü olabilecek anlarin paylasimlarindan kaçinmak önemlidir. Fotograf paylasirken sinirlara dikkat edilmelidir. Sürekli, abartili sekilde, günlük yasaminin her ani fotograflanan ve paylasin bir çocugun mahremiyet bilince kazanmakta zorlanabilcegi göz önünde bulundurulmalidir. Sadece kendi çocugumuzun degil baska çocuklara ait görseller de izin alinmadan ve herkese açik sekilde paylasilmamalidir.”
DIJITAL OYUNLARDA BAGIMLILIK RISKI
Rehberde dijital oyun seçimi konusunda da önerilerde bulunuldu. Dogru seçilmis bilgisayar oyunlarinin çocuklarda degerlendirme yapma, bilgi isleme, mantikli düsünme, seçenekleri göz önüne alma, plan yapma, yaraticilik ve elestirel düsünme, strateji kullanma gibi birtakim yetenek ve becerileri gelistirdiginin arastirmalarla ortaya kondugu vurgulanan rehberde, sunlar kaydedildi:
