Gençlere, çocuklara hem birikim yapma hem de emeklilik yolunu açan Bireysel Emeklilik Sistemi'nde otomatik yenileme Ocak'ta basliyor. Gönüllü BES'te olanlarin 2022'de biriktirdigi yillik 60 bin liraya karsi devlet de 15 bin lira verecek.Kademeli olarak isyerlerinde zorunlu kilinan sistemde kalmak istemeyenler ayrilabiliyor. Otomatik BES düzenlemesinde sistemden cayanlarin yeniden sisteme dâhil edilmesi için bes yillik süre bulunuyor. Çalisan sayisina göre kademeli olarak otomatik BES uygulayan isyerlerinin 2017'dee sisteme dâhil ettikleri ve cayma hakkini kullanan ya da sistemden çikan çalisanlarini 1 Ocak 2022 tarihinde tekrar sisteme dâhil etmesi gerekiyor.
Ayrica 250-999 arasi isçi çalistiranlar otomatik BES'e geçenler de 1 Nisan 2022'de 5 yil önce sisteme kattiklari ancak sistemden çikmis isçilerini tekrar sisteme dâhil edilmesi zorunlulugu bulunuyor. Yenileme uygulamasi tek seferlik 2027 yilinda (Bes yil sonra) kisileri yeniden sisteme dahil etme zorunlulugu bulunmuyor.
DEVLET KATKISI 15 BIN LIRAYI GEÇIYOR
Asgari ücretin enflasyonun 29.2 puan üzerinde yüzde 50.5 gibi yüksek düzeyde artmasi BES yatirimcilarinin da yüzünü güldürdü. Çalisanlarin her ay brüt maasindan yüzde 3 kesilerek BES'e aktariliyor. BES'te her 100 lira biriktiren vatandasa 25 lira tesvik veriliyor. Devlet tasarruflari artirmak için birikim hesabi olarak hayata geçirdigi BES'de her 100 lira biriktirene 25 lira tesvik veriyor.
Bunun üst siniri da asgari ücrete bagli bulunuyor. Bir yilda fazla brüt asgari ücretin yüzde 25'i kadar tesvik veriliyor. Yillik asgari ücret 60 bin lirayi geçerken devlet katkisi bu tutarlar üzerinden yüzde 25 ile sinirlandigi için bu yil 10 bin 728 lira olan 15 bin lirayi geçek. Sadece gönüllü BES'te olanlarin 2022'de biriktirdigi 60 bin liraya karsi devlet de 15 bin lira verecek.
SISTEME DÂHIL EDILEN ÇALISANLAR
Otomatik emeklilik sistemi 4A, 4C kapsaminda sigortali çalisanlari kapsayan bir uygulama olup, 45 yasini doldurmayan Türk vatandasi olan kisiler isverenleri tarafindan otomatik olarak sisteme dâhil ediliyor. Otomatik bireysel emeklilik sisteminde, isveren sadece isçi adina isçinin ücretinden bu kesintiyi yapmakla mükellef olan kisi konumdadir. Kesinti çalisanin sigorta matrahi üzerinden hesaplanir ve isçinin net kazancindan kesilerek emeklilik sirketine yatiriliyor.
Temmuz ayi itibariyle mevcut sistem 18 yas altindaki çocuklara da ayni sekilde uygulaniyor. Çocuklarin BES hesabina yatirilacak her 100 liraya karsilik devlet 25 lira katkida bulunuyor. BES, artik 18 yas alti çocuklar için de kumbara görevi görüyor. Aile üyeleri için ayri ayri hesap açilarak yüzde 25'lik devlet katkisindan daha fazla yararlaniliyor.
HER AY DÜZENLI YATIRILIYOR
Devlet katkisi her ay düzenli olarak hesaba yatiriliyor. Sistemden erken ayrilanlar katkiyi eksik aliyor. Sistemde on yil kazanlar devlet katkisi hesabindaki tutarin yüzde 60'ina, üç yil kalanlar yüzde 15'ine, 6 yil kalanlar da yüzde 35'ine lak kazaniyor. Sistemde 56 yasina kadar bekleyenler ise devlet katkisinin yüzde 100'ünü alabiliyor.
Ölüm ya da maluliyet halinde de devlet katkisinin tamami ödeniyor. Emeklilige hak kazananlar hesaptaki birikimini bir program dâhilinde talep edebilir. Bu esit taksitler seklinde olabilecegi gibi toplu olarak da çekilebilecek. Bir diger seçenek de ömür boyu emeklilik ayligi seklinde olabilir. Emeklilige hak kazanma yasi 56.
VERGI INDIRIMINDE DE KULLANILABILIR
Ücretli olarak çalisan, serbest meslek sahipleri kendiniz ve aile bireylerinizin birikimli hayat sigortasi poliçeleri için ödediginiz primlerin yüzde 50'si vergi indiriminde kullanilabilir.
Saglik, hastalik, kaza, ölüm, issizlik, dogum, analik, egitim gibi diger hayat sigortalari poliçesi için ödenen primlerin tamami aylik brüt ücretin yüzde 15'ini, brüt asgari ücretin toplam tutarini asmamak kosuluyla vergi indiriminde kullanilir.
