Milyonlarca özel sektör çalisanini yakindan ilgilendiren emsal bir karara imza atan Yargitay, isteyen isçinin is arama izninin ücretini alabilecegine hükmetti. Is Kanunundaki amir hükme göre is arama izninden yararlanma isçinin istegi kosuluna bagli tutulmadigina dikkat çeken Yüksek mahkeme; talepte bulunmasa da isçiye is arama izni verilmesinin zorunlu olduguna, isverenin bu konuda bir taktir hakkinin bulunmadigina karar verdi.
Yillardir çalistigi sirketten Toplu Is Sözlesmesinin (TIS) 13/A-1. maddesi geregince emekliye ayrilmasinin kararlastirilan isçi solugu mahkemede aldi. 22 haftalik ihbar öneli kullanabileceginin bildirildigini belirten davaci isçi, ihbar öneli içerisinde isverenin her gün günde 4 saat is arama izni vermek mecburiyetinde oldugunun düzenlendigi, is arama izni kullandirilmayip çalistirilan ve fiilen isine son verildigi için arama izinlerine iliskin ücretin yüzde 100 zamli olarak ödenmesi gerektigini ileri sürerek is arama izni alacaginin faiziyle davalidan tahsilini talep etti. Davali iddialari reddetti.
Is Mahkemesi, davacinin bilirkisi tarafindan hesaplanan is arama izni alacagina hak kazandigi gerekçesiyle davanin kabulüne karar verdi. Davali sirket tarafindan temyiz edilen karar Yargitay 22. Hukuk Dairesi’nce bozuldu. Yeniden yapilan yargilamada Is Mahkemesi, is arama izninde isçi çalistirilir ise çalistigi sürenin ücretinin zamli ödeneceginin düzenlendigi, zamli ücret ödendiginin ise davali isveren tarafindan ispatlanamadigi gerekçesiyle direnme karari verdi. Direnme karari da davali avukati tarafindan temyiz edilince devreye Yargitay Hukuk Genel Kurulu girdi.
Genel kuruldan milyonlarca özel sektör çalisanina müjde niteliginden bir karar çikti. 4857 sayili Is Kanunu'nun (4857 s. Kanun/IK. ) isçiye bildirim süresi içinde is arama imkâninin tanindigi 27. Maddesindeki, ‘Bildirim süreleri içinde isveren, isçiye yeni bir is bulmasi için gerekli olan is arama iznini is saatlerin içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. Isveren yeni is arama iznini vermez veya eksik kullandirirsa o süreye iliskin ücret isçiye ödenir.
Isveren, is arama izni esnasinda isçiyi çalistirir ise isçinin izin kullanarak bir çalisma karsiligi olmaksizin alacagi ücrete ilaveten, çalistirdigi sürenin ücretini yüzde yüz zamli öder’ ifadesi hatirlatildi.
Yargitay kararinda, “Isçinin talebi olmaksizin isveren is arama izni vermek ve kullandirmak zorundadir. Bu borç bizzat kanundan kaynaklanmakta olup isçinin isverenden is arama izin isteginde bulunmasi gerekmedigi gibi izin istenmesi hâlinde de isverenin kabul edip etmeme yetkisi bulunmamaktadir. Davaciya 55 yasini doldurdugundan TIS hükümlerine göre emekliye ayrilmasinin kararlastirildigi, 22 haftalik ihbar önelinin bulundugu, is arama iznini toplu ya da kismi olarak hangi tarihler arasinda kullanabilecegi de belirtilerek seçenekli sekilde kullanmasinin mümkün oldugunun bildirildigi ortadadir. Bildirimde ayrica toplu kullanmadigi taktirde günde 4 saat çalisacaginin belirtildigi, davacinin da is sözlesmesinin feshinin yasaya, isyeri uygulamasina aykiri oldugu ve toplu izinle ilgili yazili ya da sözlü bir talebinin bulunmadigini belirterek itirazda bulundugu, is arama izninin kullanilmasi gerektigine iliskin hatirlatma amaçli yapilan ikinci ihtara yönelik olarak da daha önceki yazili itirazini tekrarladigini, fesih isleminin hukuki olarak geçerli olmadigini ileri sürdügü anlasilmistir. Davacinin is arama iznini kullanmadigi ihbar süresince davali isyerinde tam gün mesai ile çalistigi ise sabittir. Gerçekten de Is Kanunundaki amir hükme göre is arama izninden yararlanma isçinin istegi kosuluna bagli tutulmamistir. Talep bulunmasa da isçiye is arama izni verilmesi zorunlu olup isveren bu konuda bir taktir hakkina sahip degildir. Somut olayda oldugu gibi davali isveren tarafindan is arama izninin kullanilmasi için yapilan bildirimler de isvereni bu yükümlülükten kurtarmaz. Isverenin izin verildigini belirttigi gün ve saatlerde çalisilmak istenmesi durumunda isçiye is verilmemesi gerekir. Ayrica davaci isçi bildirimlere yaptigi itirazinda feshin yasaya ve isyeri uygulamasina aykiri oldugunu belirtmis olup is arama iznini kullanmak istemedigi yönünde bir beyan veya bir itiraz ileri sürmemistir. Bu nedenle iznin kullandirilmasi gerekirken çalistirilan davaciya izin kullanmaksizin alacagi ücrete ilaveten çalistirildigi sürenin ücreti de yüzde yüz zamli ödenmelidir.
Bu nedenle emredici düzenleme geregi iznin kullandirilmasinin zorunlu oldugunun kabulü ile alacagin hüküm altina alinmasi gerektigini karara baglayan direnme kararinda bir isabetsizlik bulunmamaktadir. Hukuk Genel Kurulunda yapilan görüsmeler sirasinda, davali isverenin yaptigi hatirlatmalarla yükümlülügünü yerine getirdigi, davacinin serbest iradesiyle izin hakkini kullanmama yönünde tercihte bulundugu bu nedenle bozma kararinin yerinde oldugu görüsü ileri sürülmüs ise de, bu görüs Kurul çogunlugunca kabul edilmemistir. O hâlde mahkemece yukarida açilanan hususlara deginilerek verilen direnme karari usul ve yasaya uygun olup, yerindedir” denildi.
Bursa HABERI
