Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom, Baris ve Kalkinma Için Bilim Forumu’nu, UNESCO Rusya Federasyon Komisyonu himayesinde, Rusya'daki nükleer endüstrinin en büyük merkezlerinden biri olan Nijniy Novgorod'da düzenledi.
Dünya Bilim Günü ile ayni zamana denk gelen forum, Rusya Federasyonu'ndaki Bilim ve Teknoloji Yili kapsaminda Mayak Akademisinde gerçeklesti. Forumda, yerli ve yabanci konusmacilar, hibrit formatta, modern dünyadaki bilimsel bilgi ve kesifler ile kesiflerden dogan sorumluluklarinin sinirlarini tartistilar.
Etkinligin özel konuklari arasinda, 2007 Nobel Baris Ödülü Sahibi, Küresel Enerji Ödülü Uluslararasi Komitesi Baskani, Iklim Degisikligi Uzmani Rae Kwon Chung, Oxford Üniversitesinde matematik profesörü olarak görev yapan Marcus du Sautoy, Bulasici Hastaliklarla Mücadelede Uluslararasi Uzman Ravina Kullar, Kraliyet Astronomu ve Cambridge Üniversitesi Profesörü Sir Martin Rees, Rosatom Proje Ofisi Yöneticisi Ruslan Yunusov ile Rosatom’un Proryv (Atilim) Projesi’nin Bilimsel Direktörü Yevgeny Adamov ve Rusya Bilimler Akademisi Baskani Alexander Sergeev yer aldi. Etkinligin moderatörlügünü ise gazeteci Sofiko Shevardnadze yapti.
Etkinlik iki tematik bölümde yapildi. Ilk bölümde, bilim insanlari ve uzmanlar, bugünün bilimsel kesiflerinin toplum için yararli mi yoksa riskli mi oldugu konusunda tartismaya davet edildi. Forumda, bilim insanlarinin fikir ve icatlarindan sorumlu olmasinin sinirlari konusuna da deginildi. Forumun ikinci bölümü, basarinin formülü için is birliginin mi rekabetin mi daha yararli oldugunun da tartisildigi “Bilimsel kesiflerin mülkiyeti” konusuna ayrildi.
“Kapali döngü teknolojisinin, gelismekte olan ülkeler için ücretsiz olmasi gerektigine inaniyorum”
Etkinlikte, Rosatom'un Proryv Projesi’nin Bilimsel Direktörü Yevgeny Adamov, nükleer teknolojilerin ikili kullanimi hakkinda konustu. Adamov, barisçil atomun enerjide insanligin sorunlarina bir çözüm oldugu konusundaki görüslerini dile getirdi. Adamov, nükleer teknolojilere karsi toplumdaki güvensizligin kaynagini dogru ve güvenilir bilgi eksikliginin olusturdugunu belirtti. Adamov konusmasinda, son zamanlarda bilimin ana basarilarindan biri olan kapali nükleer yakit döngüsü teknolojisine de yer verdi. Adamov, “Kapali döngü teknolojisinin, çesitli tahminlere göre enerjiden mahrum kalan 1-2 milyar insana enerji erisimi saglamak amaciyla gelismekte olan ülkeler için tamamen ücretsiz olmasi gerektigine inaniyorum. Yardim programlari kapsaminda gida ürünlerinin yani sira onlara enerji de saglanabilir” dedi.
“Insanlik, hayati derecede enerji kaynaklarina bagimli”
Cambridge Üniversitesinden Prof. Sir Martin Rees ise forum katilimcilarinin dikkatini, insanligin hayati derecede enerji kaynaklarina bagimli olduguna ve bugün görevimizin, tükenmis kaynaklarla degil; mümkün olan en iyi sekilde bu dünyayi yeni nesillere aktarmak oldugu gerçegine çekti. Rees ayrica, günümüzde belirli bilimsel kesiflerin uygulanmasina iliskin kararlarin çok çabuk alinmasindan ve teknolojilerin alisilmadik sekilde hizli tanitilmasindan duydugu endiseyi de dile getirdi. Rees, “Yeni deneylerin hizi sürekli artiyor. Bu duruma karsi, var olan bazi bilim alanlarindaki arastirma hizini yavaslatmamiz gerektigini fark etmek önemlidir. Bu, özellikle saglik hizmetleri ve genetigi degistirilmis ürünler alaninda geçerli” ifadelerini kullandi.
“Bilimsel ilerleme, insanlari hem korkutuyor hem de ilham veriyor”
Iklim degisikligi uzmani Rae Kwon Chung da bugün bilimsel ilerlemenin insanlari hem korkuttugunu hem de ilham verdigini belirterek, “Bazi teknolojilerin birçok ülkede toplumsal sorunlara yol açtigi gerçegini de görmezden gelemeyiz” dedi.
Chung, “Sosyal sistem teknolojiye ayak uydurabilir mi ve bunun için ne kadar gelismesi gerekmektedir? Bu, toplum için bir meydan okuma. Dünyanin sosyo-ekonomik sistemlerinin teknolojik ilerlemeye nasil tepki verdigine daha yakindan bakmamiz gerekiyor. Ayni zamanda, dünya toplulugu, ABD ile SSCB arasinda oldugu gibi, çatismaktan vazgeçmeli. Pandemi krizi bizi özellikle asi üretimi gibi alanlarda bir araya gelmeye ve birlikte çalismaya tesvik ediyor” diye konustu.
Uluslararasi Baris ve Kalkinma Için Bilim Forumu’nun “Baris ve Kalkinma Için Dünya Bilim Günü” olan 10 Kasim'da düzenlenmesinin amaci, modern dünyadaki yeni bilgi ve kesiflerin önemini hatirlatmak oldu. Forum ayni zamanda bu özel günde, bilimin güncel konularinin kamuoyunun katilimiyla tartisilmasi gerektigini de vurguladi.
Rusya Federasyonu Komisyonu'nun UNESCO'ya destegi, Nizhny Novgorod'daki Uluslararasi Foruma özel bir statü verdi. Bu prestijli devletlerarasi yapinin temel prensibini, daha fazla karsilikli anlayisa ulasmak ve birbirlerinin yasamlariyla ilgili bilgileri gelistirmek amaciyla insanlar arasindaki iletisimi arttirmak olusturuyor. Mayak Akademisindeki forumu düzenleyen ekip de uluslararasi toplumu bilimsel bilgi etigi sorunlarini çözmeye yaklastirmayi ve bilimin daha insan merkezli olmasina yardimci olmayi amaçliyor.
