Medipol Üniversitesi Pendik Hastanesi Çocuk Sagligi ve Hastalilari Uzmani Uzm. Dr. Gülten Karasu, iyotun insan vücudu ve gelisimine dair çok önemli bir yere sahip olduguna degindi. Uzm. Dr. Karasu, ''Iyot, insan vücudunda çok küçük miktarda bulunan beyin gelisimi ve büyümenin düzenlenmesinde çok önemli rolü olan tiroid hormon sentezi için gerekli olan bir eser elementtir. Iyot, vücudumuzda basta beyin olmak üzere tüm organlarin düzenli çalismasinda, büyüme ve gelismenin tam olmasinda, vücudun isi ve enerjisinin devami için gerekli olan tiroid hormonlarinin yapiminda kullanilmaktadir'' dedi. Uzm. Dr. Gülten Karasu, konu hakkinda açiklamalarda bulundu.
''Iyot eksikligi en önemli saglik sorunlarinda biridir''
Iyotun önemine vurgu yapan Dr. Karasu, ''Vücuda alinan iyot miktarini belirleyen en önemli faktör yasanilan bölgedeki toprak, su ve bitkilerde bulunan iyot miktaridir. En önemli kaynagi ise deniz ürünleridir. Iyot eksikligi belirli cografi bölgelerde daha sik görülmekte olup siklik iyot eksikligi derecesine ilave olarak diger çevresel guatrojenlerden de etkilenmektedir. Guatrojen olarak adlandirilan lahana, karnabahar, salgam, keten tohumu gibi ürünlerde bulunan çesitli maddeler, iyot ile yarisirlar ve tiroid metabolizmasini etkileyerek iyot eksikliginin etkilerini artirirlar. Iyot eksikligi, tüm dünyada en önemli saglik sorunlarindan biridir. Iyot eksikliginde ortaya çikan bozukluklar yasa ve eksikligin agirligina göre degismektedir.
Tüm yas gruplari iyot eksikliginden etkilense de özellikle hamileler, fetüs, yeni dogan ve süt çocuklari daha fazla etkilenmektedir. Insanda beyin gelisimi fetal hayatta baslar ve ilk 2-3 yas en hassas dönemi olusturur. Iyot eksikligine bagli olarak düsük, ölü dogum, bebek ölümünde artma, zeka geriligi, sagirlik, boy kisaligi görülmektedir. Iyot eksikligi bölgelerinde yenidogan tarama testlerinde TSH düzeyleri yüksek bulunmaktadir. Çocukluk çaginda ise guatr, büyüme geriligi, ögrenmede güçlük ve okul basarisizligina neden olur. Iyot eksikligi bölgelerinde yasayan çocuklarin IQ skorunun 13 puan düsük oldugu gösterilmistir. Eriskinlerde ise diffüz ve noduler guatr, zihnin yeterli çalismamasi gibi çesitli hastaliklara yol açar. Iyotun hem az alinmasi hem de fazla alinmasi tiroid hastaligina neden olmaktadir'' seklinde konustu.
''Dünya nüfusunun yüzde 40’i iyot eksikligi yasiyor''
Dr. Karasu, sözlerine söyle devam etti: ''Iyot eksikligi, tüm dünyada yaklasik 1,6 milyar insanin risk altinda oldugu, dünyanin en sik görülen hastaliklarindan biridir. Iyot, tiroid hormonlarinin ayrilmaz bir parçasidir ve dolayisiyla hipotiroidi (yetersiz tiroid bezi çalismasi) ve hipertiroidinin (fazla tiroid bezi çalismasi ) gelisiminde önemli bir faktördür. Gereginden çok az iyot alinmasi durumunda, hipotiroidi, kretinizm ve diger iyot eksikligi hastaliklari gelisebilir. Diger yandan, asiri iyot alimi hipertiroidiye yol açabilir. Vücutlarimiz iyot üretemediginden, saglikli bir beslenmeyle düzenli olarak tedarik edilmelidir. Dünya Saglik Örgütü'nün (WHO) bir raporuna göre, iyot eksikligi dünya genelinde yaklasik 54 ülkede görülmektedir. Ülkemizde de iyot eksikligi ciddi bir halk sagligi problemi olup 1998-2000 de baslayan sofra tuzlarinin zorunlu iyotlanmasi ve iyotlu tuz tüketimi ile özellikle sehir merkezlerinde bu sorunun önüne geçilmistir. Yetersiz iyot alimi, zekâ geriliginin önlenebilir en yaygin nedenidir. Neredeyse tüm ülkelerde tuzlara iyot eklenmesine yönelik küresel bir kampanya, bugün dünya da ailelerin tahminen yüzde 68'inde iyotlu tuz kullanimiyla sonuçlanmistir. Bu kampanya öncesinde, 2005 yilinda 2 milyar insanda guatr gelisecegi tahmin edilirken bu rakam 0,7 milyar olarak gerçeklesmis ve böylece 1,3 milyar insan bu hastaliktan kurtarilmistir. Buna ragmen, dünya nüfusunun yaklasik yüzde 40'i iyot eksikligi riski tasimaya devam etmektedir. Iyot eksikliginin gözle görülebilen ve tartismaya yer birakmayan etkisi, guatr olarak bilinen tiroid bezinin büyümesidir. Ciddi saglik sonuçlarini önlemek için iyot eksikliginin erken belirtilerini fark etmek önemlidir.’’
Dr. Karasu günlük iyot gereksinimi hakkinda su bilgileri verdi:
''Günlük iyot gereksinimi kisinin ömrü boyunca degisir. Iyot alim miktarlari; bebekler 90 mikrogram/gün (0-59 ay). Çocuklar (6-12 yas) 120 mikrogram/gün. Çocuklar (>12 yas) 150 mikrogram/gün. Ergenler ve yetiskinler 150 mikrogram/gün. Gebe ve emziren kadinlar 250 mikrogram/gün. Bebekler iyot eksikligi açisindan yüksek risk altindadir çünkü vücut agirliklarina göre iyot ve tiroid hormonlarina duyduklari ihtiyaç yasamin diger evrelerinden çok daha yüksektir. Bu nedenle, American Thyroid Association (Amerikan Tiroid Dernegi - ATA), ve TEMD (Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Dernegi ) tüm gebe ve emziren kadinlarin, iyotlu tuz kullanmasini ve buna ilave olarak günde en az 100-150 mikrogram iyot içeren iyot destegi almasini önermektedir.''
13.2 ° / 11 °
