2022 Bütçe Görüsmeleri

2022 Merkezi Yönetim Bütçe ve 2020 Kesin Hesap Kanun Teklifi görüsmeleri devam ediyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligi ile bagli kurulmuslarin bütçeleri görüsüldü. Bakan Dönmez, elektrik arz güvenligine iliskin bilgi vererek, “ Enerji alaninda gösterdigimiz yüksek performans sayesinde eylül ayi sonu itibariyla ulastigimiz 98 bin 789 megavatlik (MW) elektrik enerjisi kurulu gücümüz ile 100 bin MW’a dogru geri sayima baslamis bulunmaktayiz. Ülkemizin son yirmi yillik tüketim verilerine göre elektrik tüketiminde yillik ortalama yüzde 5 oraninda artis gerçeklesmistir. 2000’li yillarda 130 milyar kilovat saat (kWh) seviyelerinde olan elektrik tüketimimiz yaklasik 2,5 katina çikarak 2020 yilinda 306,1 milyar kWh’e ulasmistir. 2021 yili tüketimimizin de geçen yila göre yaklasik yüzde 8 artis göstermesini öngörüyoruz. Bu tüketim artisi hayata geçirilen yatirimlar ve zamaninda alinan tedbirlerle sorunsuz sekilde karsilanmis olup, bu alanda arz güvenligimiz tahkim edilmistir. 2021 yili ilk dokuz ayinda üretilen elektrik enerjisinin kaynak bazinda dagilimina bakarsak; üretilen elektrigin yaklasik, yüzde 37’si yenilenebilir enerji kaynaklarindan, yüzde 31’i kömürden, yüzde 32’si dogal gazdan, geri kalani ise diger kaynaklardan saglanmis olup, yerli ve yenilenebilir kaynaklarin payi yüzde 52 olarak gerçeklesmistir. Bu yil su gelirlerindeki ciddi düsüse ragmen yerli ve yenilenebilir kaynaklarin payinin yüzde 50’nin üzerinde olmasi anlamlidir” ifadelerini kullandi. Dönmez söyle konustu: “ Enerji yatirimlarina bakacak olursak; 2020 yili ve 2021 yili ilk dokuz ayinda devreye giren elektrik üretim santrallerinin neredeyse tamaminin yenilenebilir enerji kaynaklarindan olusmasi, 'Daha fazla yerli, daha fazla yenilenebilir' politikamizin ete kemige bürünmüs halidir. 2021 yili eylül ayi sonu itibariyle 52 bin 669 MW seviyesine çikarilan yenilenebilir enerji kurulu gücümüzün toplam kurulu güç içerisindeki payi yüzde 53’ü geçmistir. Bu kapsamda rüzgar enerjisi kurulu gücü 10 bin MW bareminin üzerine çikarak eylül ayi sonu itibariyla 10 bin 167 MW’a ulasmis, günes enerjisi kurulu gücü ise 7 bin 534 MW seviyesine gelmistir. Türkiye hidroelektrikte 31 bin 447 MW kurulu güç ile dünyada ilk on ülke arasinda olup, 2020’de Çin’den sonra en yüksek hidroelektrik kapasitesini devreye alan ülke olduk.” Dönmez, enerjide disa bagimliligi azaltma çabalarina deginerek, “Uzun vadeli dogal gaz alim kontratlarimizin süresinin önümüzdeki 4-5 yillik dönem içerisinde dolacagi dikkate alindiginda, Ülkemizin dogal gaz ithalat planlamalarinin yeniden degerlendirilmesi ve olasi müzakereler bu kesfimiz gözetilerek yapilacaktir. Ayrica, Karadeniz’deki dogal gaz kesfimizin yani sira 2021 yilinda kara alanlarinda gerçeklestirilen 26 yeni kesifle yaklasik 60 milyon varil petrol esdegeri rezerv ülkemize kazandirilmistir. Enerjide disa bagimlilik bir milli güvenlik meselesidir. Bu nedenle bilinmelidir ki gerek maden gerek hidrokarbon aramaciligi kapsaminda karsimiza çikan tüm zorluklara ragmen sahip oldugumuz yeralti zenginliklerini halkimizin istifadesine sunmak için çalismalarimiza kararlilikla devam ediyoruz” seklinde konustu. Yenilenebilir Enerji kaynaklari konusunda bin megavat elektrik (MWe) kapasiteye sahip YEKA GES-1’de toplam 401 MWe’lik kisim devreye alindigini söyleyen Dönmez, “YEKA RES-1’de 6 adet RES projesi için ön lisanslar verilmis, RES-2’de ise ön lisans basvurulari devam etmektedir. ‘Mini YEKA’ olarak da adlandirilan YEKA GES-3 projesi kapsaminda yapilan yarismalar tamamlanmis olup, teklif fiyati agirlikli ortalamasi kWh basina 21,52 Türk lirasi kurus olarak gerçeklesmistir. Yeni YEKA projeleri kapsaminda ise 2 bin MW RES ve 2 bin 500 MW GES olmak üzere toplam 4 bin 500 MW kapasiteye sahip YEKA yarismalari gerçeklestirilecektir. Diger taraftan, YEKDEM güncellenen sartlarla yeniden ilan edilmistir. Yeni YEKDEM’de uygulanacak fiyatlar, döviz kuruna bagli olarak yasanan dalgalanmalarin piyasa öngörülebilirliginde sorun olusturmasi nedeniyle Türk lirasi bazinda güncellenmistir” diye konustu. Akaryakit fiyatlarindaki artisa dikkat çeken Dönmez, “ Enerji sektöründeki bir diger önemli husus da akaryakit fiyatlaridir. Küresel piyasalardaki fiyat artislarinin dogrudan vatandaslarimiza yansimasini önlemek adina, Devletimizin 2021 yilinda 50-60 milyar TL araliginda bir vergi alacagindan vazgeçmesi öngörülüyor. Bu sayede, 2021 yil basindan itibaren ham petrol fiyatlari Türk lirasi bazinda yaklasik yüzde 117 artis gösterirken, vatandaslarimiza sunulan akaryakit fiyatlarinda ortalama yüzde 17 artis olmustur” dedi. Dogalgaz sikintisinin yasanmayacagini belirten Dönmez, “ Enerji fiyatlarinda ve talebinde yasanan artisa karsin gerçeklestirdigimiz altyapinin güçlendirilmesi çalismalari ile degisen sartlara karsi Ülke olarak güçlü bir konumdayiz. Bu kapsamda uluslararasi boru hatlari, yer alti dogal gaz depolama, LNG ve FSRU tesislerimiz gibi sistemi ciddi oranda besleyen kaynaklara sahibiz. Ayrica, yeralti dogal gaz depolarimizin dörtte üçü dolu olup, kis aylarina bu depolar tam dolu olarak girecegiz. Uzun dönemli anlasmalar ile temin ettigimiz dogal gazla birlikte kis aylarinda artacak talebin karsilanmasi adina ek kaynak görüsmeleri de yürütülmekte olup, bu kapsamda Azerbaycan ile 3 yil boyunca toplam 11 milyar metreküplük tedarik antlasmasi imzalanmistir. Arz güvenligimiz adina gerekli aksiyonlari proaktif sekilde alarak sayilarini ve kapasitelerini artirdigimiz dogal gaz ve LNG giris noktalarimiz ile tek kaynaga bagimlilik oranimiz düsürülmüs olup, bu kis herhangi bir arz sorunu yasanmasini beklemiyoruz” ifadelerini kullandi. Madencilik sektörünün ihracat kapasitesinin arttigini kaydeden Dönmez, “2002 yilinda yaklasik 700 milyon dolar olan maden ihracatimiz 2020 yilinda 4,27 milyar dolar, 2021 yili eylül ayi itibariyla ise 4,4 milyar dolar olmustur. Maden ihracatimizin yil sonunda 6 milyar dolar olarak gerçeklesmesini bekliyoruz. Ayrica, 2020 yilinda yüzde 1,2 olan madencilik sektörünün GSYH içindeki payi 2021 yili ilk yarisinda yüzde 1,4 olarak gerçeklesmis olup, yil sonunda ise yüzde 1,9’a yükselmesini öngörüyoruz. Ülkemiz yer alti potansiyelini ortaya çikararak maden kaynaklarimizi ekonomimize kazandirmak amaciyla yapmis oldugumuz yogun çalismalar sonucunda; MTA’nin kuruldugu 1935 yilindan 2002 yili sonuna kadar 67 yilda yapilan toplam sondaj miktari 3,7 milyon metre iken 2003 yilindan günümüze 19 yilda toplam 7,9 milyon metre sondaj yapilmistir. Yapilan toplam 11,6 milyon metre sondajin yaklasik yüzde 41’i (4,8 milyon metresi) ise son bes yilda yapilmistir. Ayrica, yillik 60 bin adet olan analiz/test kapasitemiz 600 bin adetin üzerine çikartilmistir” diye konustu. Dönmez, sunlari kaydetti: “Maden ocaklarinin denetimi, çalisanlarin egitimi, kullanilan makine ve ekipmanlarin standart hale getirilmesi ile ilgili faaliyetlere yönelik çalismalar da sürdürülmekte olup, çagin getirdigi teknolojik imkanlardan en üst seviyede faydalanilarak maden sahalarinda drone ile denetim dönemini baslattik. Bu kapsamda, 105 maden sahasinin denetimi insansiz hava araçlari ile yapilmistir.”