Sürücüler aman dikkat!

Otomobillerde egzoz sisteminin bir parçasi olan ve fiyati bin lira ile 7 bin lira arasinda degisen 'katalitik konvertör'ler hirsizlarin istahini kabartiyor.  Geçtigimiz günlerde ABD'de bir tamirciye yapilan baskinda araçlardan sökülmüs 750 bin dolarlik çalinti katalitik konvertör ele geçirilirken, Ingiltere basininda da konvertör hirsizliginin son iki yilda iki katina çiktigina dair haberler dikkat çekiyor. Türkiye'de de bu parçalarin hirsizlik oranlarinda son yillarda büyük bir artis söz konusu. TANESI 7 BIN LIRA! Türkiye'de katalitik konvertörlerin fiyatinin, kalitesine göre; bin lira ile 7 bin lira arasinda degistigini belirten yedek parça ve egzoz emisyon ölçüm uzmani Cemil Ünlen, katalitik konvertörlerin, hirsizlarin neden istahini kabarttigini anlatti. Katalizörlerin içinde bulunan paladyum maddesinin onsu 2 bin 700 dolardan islem görüyor. Ünlen, 'Katalizatör dedigimiz parçanin içinde zirkonyumdioksit (zirkondioksit) ile kaplanmis özel malzemeler var. Mesela içinde fiyati altindan bile yüksek paladyum maddesi de var. Diger malzemelerin de çesitlerine göre kilogram fiyati var. Euro 1, 2, 3, 4 diye siniflandiriliyor. Bunlarin da fiyatlari bin TL'den 7 bin TL'lere kadar gidebiliyor' dedi. 'TÜRKIYE'DE DURUM DAHA DA VAHIM OLABILIR' Kendisi de Yetkili Egzoz Emisyon Ölçüm Istasyonu sahibi olan ve ölçüm için gelen kimi araçlarin katalitik konvertör hirsizligina maruz kaldigina sahit oldugunu anlatan Ünlen, 'Maalesef bunlarin hirsizliklari ülkemizde genellikle, insanlarin güvenerek gittigi ustalar tarafindan yapiliyor' dedi. 'KÖTÜ NIYETLI USTALAR DEGERLI MADDEYI ALIP MÜSTERIYI GÖNDERIYORLAR' Ünlen sunlari söyledi: 'Özetle; büyük çogunlugu, LPG'li araçlarda olusan katalizatör arizalarini gidermek için egzozculara giden vatandaslar bu parçanin ne ise yaradigini genelde bilmezler. Bazi kötü niyetli ustalar 'içini bosaltma yöntemi' dedigimiz uygulamayla, katalizatörün içerisindeki yukarida bahsettigimiz o degerli maddeyi alirlar. Müsteriye 'Isini çözdük' deyip gönderdikten sonra da bu malzemeyi binlerce lira karsiliginda kiloyla satarlar.' 'Ayni durumu dizel araçlarda da partikül filtresinde yasiyoruz. Islem yine ayni: Filtrenin içini bosaltip tamir ediyormus gibi göstererek hem vatandasi magdur ediyorlar hem de bu malzemeyi satip haksiz kazanç elde ediyorlar.' Katalizörlerin içinde bulunan paladyum maddesinin onsu 2 bin 700 dolardan islem görüyor. Ünlen, 'Katalizatör dedigimiz parçanin içinde zirkonyumdioksit (zirkondioksit) ile kaplanmis özel malzemeler var. Mesela içinde fiyati altindan bile yüksek paladyum maddesi de var. Diger malzemelerin de çesitlerine göre kilogram fiyati var. Euro 1, 2, 3, 4 diye siniflandiriliyor. Bunlarin da fiyatlari bin TL'den 7 bin TL'lere kadar gidebiliyor' dedi. 'TÜRKIYE'DE DURUM DAHA DA VAHIM OLABILIR' Kendisi de Yetkili Egzoz Emisyon Ölçüm Istasyonu sahibi olan ve ölçüm için gelen kimi araçlarin katalitik konvertör hirsizligina maruz kaldigina sahit oldugunu anlatan Ünlen, 'Maalesef bunlarin hirsizliklari ülkemizde genellikle, insanlarin güvenerek gittigi ustalar tarafindan yapiliyor' dedi. 'KÖTÜ NIYETLI USTALAR DEGERLI MADDEYI ALIP MÜSTERIYI GÖNDERIYORLAR' Ünlen sunlari söyledi: 'Özetle; büyük çogunlugu, LPG'li araçlarda olusan katalizatör arizalarini gidermek için egzozculara giden vatandaslar bu parçanin ne ise yaradigini genelde bilmezler. Bazi kötü niyetli ustalar 'içini bosaltma yöntemi' dedigimiz uygulamayla, katalizatörün içerisindeki yukarida bahsettigimiz o degerli maddeyi alirlar. Müsteriye 'Isini çözdük' deyip gönderdikten sonra da bu malzemeyi binlerce lira karsiliginda kiloyla satarlar.' 'Ayni durumu dizel araçlarda da partikül filtresinde yasiyoruz. Islem yine ayni: Filtrenin içini bosaltip tamir ediyormus gibi göstererek hem vatandasi magdur ediyorlar hem de bu malzemeyi satip haksiz kazanç elde ediyorlar.' IKI YILDA BIR GIDILEN ÖLÇÜMLERDE ANLASILIYOR... PEKI KIME SATILIYOR? Tamircilerdeki 'hirsizligin' ancak 2 yilda bir gidilen egzoz emisyon ölçümünde anlasildigini belirten ve söz konusu malzemenin dönüsümü olan bir yapida oldugu için, 'çikma olarak yeniden bu üretim yapan firmalara' satilabildigini belirten Cemil Ünlen, 'Bizlerden vatandaslara tavsiye; kesinlikle referansi iyi ustalarla çalissinlar ve yapilan uygulamanin ne oldugunu açikça belirten faturayla islem yaptirsinlar' diye konustu. PARK HALINDE ÇALMAK OLDUKÇA ZOR Emniyet kayitlarinda bu tarz hirsizlik türüne pek rastlanmiyor. Bunun nedeni ise ilgili bölümün otomobilden çalinmasinin oldukça güç olmasi. Yani siradan bir hirsiz istese de katalitik konvertör hirsizligi yapamiyor. Çünkü bu parça, bazi araçlarda ilgili bölümüne kaynakla bagli durumda. Bazilarinda da conta ve vidalama sistemiyle bagli. Yani söken kisinin ancak bir 'usta' olmasi gerekiyor. ALTINDAN BILE DAHA PAHALI Katalizatör, aracin egzoz çikisinda bir filtre vazifesi gören parça. Egzozdan çikan pis gazlari süzerek egzoz emisyonunu düsürüyor. Katalizatörün içindeki filtre yogun gaz salinimi nedeniyle zamanla tikanabiliyor ve hatta filtrenin içini dagitabiliyor. Bu araçlarda hem ariza kodu olarak çikiyor hem de egzoz emisyon muayenesinden aracin kalmasina neden oluyor. Bu durumda da katalizatör degisimi zaruri oluyor. Türkiye'de katalitik konvertörlerin fiyati, servislerde 7-8 bin liralara kadar çikabiliyor. Konvertörlerin bu kadar pahali olmasinin sebebi ise içerisinde bulunmasi zorunlu paladyum maddesi. Paladyum maddesinin güncel ons fiyati 2 bin 698 dolar ile ons fiyati bin 759 dolar olan altinin bile önünde bulunuyor. ABD'DE BIR YILDA 4 KAT ARTTI Katalitik konvertör hirsizligi dünyanin dört bir yanindaki sürücülerin de basini agritiyor. ABD, Kanada, Ingiltere gibi birçok ülke basininda sik sik katalitik konvertör hirsizligi haberleri karsimiza çikiyor. Örnegin ABD genelinde katalitik konvertör hirsizliklari geçtigimiz yila oranla 4 kat artmis durumda. CBS'in geçtigimiz ay yayimladigi bir habere göre, 2020 yilinda ülkede her ay ortalama 1200 katalitik konvertör hirsizligi yasandi. 2019 yilinda bu sayi 280 civarindaydi. Toplam sayilara bakilirsa 2019'da 3 bin 389 katalitik konvertör çalinirken, 2020'de bu sayi 14 bin 433'e yükseldi. Hirsizliklar 2021 yilinda da devam ediyor. Son olarak Mart ayinda Los Angeles polisi bir baskinda toplam degeri 750 bin dolar olan çalinti konvertör ele geçirdi. Bir ay kadar sonra bu kez Kanada'nin New Brunswick sehrinde yine 750 bin dolar degerinde çalinti konvertöre el koyuldugu açiklandi. BBC de Ingiltere'de son iki yilda katalitik konvertör hirsizligi vakalarinda yüzde 100'den fazla artis oldugunu duyurdu. Haberde katalitik konvertör hirsizlarinin uluslararasi bir suç sebekesiyle baglantili çalistigi belirtildi. BBC'ye konusan madencilik analisti John Meyer, konvertörlerde kullanilan madenlerin üretiminin zaten sinirli olduguna dikkat çekerek, 'En büyük tedarik kaynaklarindan biri olan Güney Afrika geçtigimiz yilin önemli bir kismini karantinada geçirdi. Bu da zaten sikintili bir pazarda daha da büyük dalgalanmalara yol açti' ifadelerini kullandi. Kaynak:hürriyet