Türkiye’de siklikla kadinlarda görülen kansizligin tani, teshis ve tedavi yöntemleri hakkinda önemli uyarilarda bulunan Özel Denizli Cerrahi Hastanesi Dahiliye Uzmani Dr. Mesut Kaldir, toplumun her kesiminde görülebilen bu rahatsizlikta tedavinin geciktirilmemesi gerektigine dikkat çekti. Kansizligin nedenlerine deginen Uzm. Dr. Mesut Kaldir, “Kandaki alyuvar sayisinin ya da hemoglobin düzeyinin hastanin yasi ve cinsiyetine göre olan normal degerin altina düsmesi durumuna kansizlik (anemi) denir. Kansizligin sebepleri arasinda en sik alyuvar yapiminin normalin altinda olusu ya da alyuvar yikiminin ve kaybinin normalden fazla olmasi vardir. Farkli kansizlik tipleri var; hücre çaplarina ve büyüklüklerine göre, metabolik birtakim rahatsizliklara ve genetik hastaliklara göre ama en çok karsilastigimiz orta yas ve üzeri kadinlarda hemoglobin düsüklügünün neden oldugu anemi diyebilecegimiz kansizlik türü. Hemoglobin düzeyi normalde erkeklerde 14-15gr, kadinlarda 12-13 gr olmasi gerekir. Kansizligin en yaygin sebeplerinden biri Demir, ikinci sirada ise B12 eksikligi yer alir” dedi.
Kansizligin belirtiler ve tedavi yöntemlerine dikkat çeken Uzm. Dr. Mesut Kaldir, “ Kansizlik belirtileri aneminin tipine, ciddiyetine göre degisiklik gösterir. Altta yatan sorunlarin spesifik belirtileri genellikle kansizliga bagli belirtilerden önce fark edilebilir. Vücut ayni zamanda kansizliga bagli erken belirtileri telafi etme konusunda olaganüstü bir yetenege sahiptir. Kansizlik hafifse veya uzun bir süre içerisinde yavas bir sekilde gelisirse, herhangi bir semptom fark edilmeyebilir. Birçok anemi tipinde ortak olan semptomlar sunlardir; kolay yorulma ve enerji kaybi, özellikle egzersizle olan alisilmadik derecede hizli ya da düzensiz kalp atisi, nefes darligi, gögüs agrisi, bas agrisi, bas dönmesi, ciltte solukluk, bacaklarda kramplar, uykusuzluk.
Anemi tanisi için öncelikle doktorunuz tarafindan tibbi öykünüz ile aile öykünüz alinacaktir. Sonrasinda ise fizik muayene ile birlikte tahlil ve tetkikler yapilarak anemi teshisi konulabilir. Fizik muayenede kalp atis hizi dinlenir, soluk alip verme fonksiyonlari kontrol edilir, dalak ve karacigerde sisme olup olmadigi kontrol edilir. Aneminin tipini ve seviyesini ögrenmek için kan testleri istenilebilir. Kansizlik süphesi var ise doktorunuz sizden öncelikle tam kan sayimi testi yaptirmanizi isteyecektir. Tam kan sayimi testinde hematokrit, hemoglobin degerlerine ile birlikte alyuvarlarin, akyuvarlarin ve plateletlerin yani trombositlerin sayisi kontrol edilir. Eger tam kan sayimi testi anemi teshisi için yeterli olmazsa hekiminiz sizden hemoglobin elektroforezi, retikülosit sayimi, serum demiri ve serum ferritin testlerini de isteyebilir. Aneminin bir baska kronik hastaligin belirtisi oldugunun düsünülmesi halinde o hastalikla ilgili tetkikler yürütülebilir. Doktorunuz bagirsaklardan kaynakli bir kanamadan süpheleniyorsa diskida gizli kan ve kolonoskopi tetkikleri isteyebilir. Bunun yani sira, kadinlarda üreme sisteminden kaynaklandigi düsünülen kanamalar için jinekolojik muayene olmaniz önerilebilir” ifadelerini kullandi.
En yaygin sebeplerinin demir ve B12 eksikligi
Aneminin en önemli ve yaygin nedenlerinin demir ve B12 eksikligi oldugunun altini çizen Uzm. Dr. Mesut Kaldir, su uyarilarda bulundu:
“Toplum üzerinde demir eksikliginden kaynakli kansizlik sorunu görülen en yaygin sebeptir. Demir hemoglobin proteininin en önemli bilesenlerinden biridir; demir eksikligi durumunda hemoglobin üretilemez ve anemi meydana gelir. Bu duruma demir eksikligi anemisi adi verilir. Demir eksikligi, vücuda demir aliminin yeterli olmamasi, yeterli olsa da bagirsaklardan emiliminin saglanamamasi ya da bagirsaklarda kaçak olmasinda kaynaklanabilir. Bunun yani sira bazi kadinlarda demir eksikligi regl döneminde gereginden fazla kan kaybetmelerinden dolayi ortaya çikmaktadir. B12 vitamini de alyuvarlarin üretiminde önemli rollere sahiptir. Bu nedenle B12 yönünden fakir beslenmek de anemiye yol açabilmektedir. Özellikle kirmizi etin az tüketimi veya hiç tüketilmemesi B12 vitamini ve demir eksikligine yol açar. Anemileri engellemek için besinlerin dengeli bir sekilde tüketilmesi gerekiyor. Travma veya iç kanama gibi nedenlerle yasanan kan kayiplari da anemilere yol açabilen nedenler arasindadir”
Kansizlik nasil tedavi edilir?
Kansizlik tedavisinde kullanilan çesitli yöntemler bulunduguna isaret eden Uzm. Dr. Mesut Kaldir, tedavi yöntemlerini su sekilde siraladi:
“Tedavi yöntemlerinin hepsinde kirmizi kan hücresi sayisinin artirilmasi hedeflenir. Böylece kanin tasidigi oksijen miktari arttirilir. Tedavi aneminin tipine ve nedenine bagli olarak planlanir. Tedavide temel hedef anemiye neden olan durumu ortadan kaldirmaktir. Demir eksikligi ve B12 eksikligi nedeniyle olusan anemi için hekimin tavsiye edecegi besin ürünleri tüketilmeli. Tedavi yöntemlerinden ilk acil olmayan durumlarda oral yolla alinacak tablet ya da sivi formdaki Demir ve B12 takviyesidir. Eksikliklerin giderilmesinde uygulanan bir diger yöntem enjeksiyon ya da serum yardimiyla vitamin takviyesinin yapilmasidir. Eger kansizlik ilerlemis ve tehlikeli bir noktaya gelmisse kan ve ilik kök hücre nakli yapilabilir. Ya da anemiye neden olan ve hayati tehdit eden ciddi bir kanamaniz varsa hekiminiz tarafindan cerrahi bir operasyon da tavsiye edilebilir. Vücutta kansizliga sebep olacak eksiklerin çikmamasin için en basta saglikli ve besin degeri yüksek olan gidalar tercih edilmeli. Mide ve bagirsak sagligina dikkat edilmeli alkol, sigara ve asitli içecek tüketmek için kötü aliskanliklar terk edilmelidir”
