Teknolojinin gelismesiyle birlikte dijital dolandiricilikta artti. Uzmanlar dijital dolandiricilik konusunda vatandaslari uyariyor. Dijital Bagimlilikla Mücadele Dernegi Genel Baskani ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Egitim Fakültesi Egitim Bilimleri Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dilci, gençlerin yüzde 80’nin risk altinda oldugunu söyledi.
“Herkes sosyal medyada hesap açamamali”
Dilci, herkesin sosyal medya hesabi açamamasi gerektigine deginerek, “Herkes sosyal medyada hesap açamamali. Bunun için TC kimlik numarasi dahi, hatta gerekli güvenlik önlemleri 3-4 soru döngüsü esliginde dogrulanabilir güvenlik önlemleriyle sonuçlar alinmali ve buna izin verilmeli sosyal medya hesabi açmak için. Bildiginiz üzere dolandiricilik dijital dünyada sadece maddi degil manevi de olabilmektedir” dedi.
“Özel kimlik bilgilerimizi dijital mecralarda, sanal ortamlarda paylasmamaya özen gösterelim”
Prof. Dr. Dilci, özel kimlik bilgilerinin dijital mecralarda, sanal ortamlarda paylasilmamasina özen gösterilmesi gerektigin deginerek, “Medyanin bilinçli kullanilmasi gerekiyor. Özellikle telefon dolandiriciligi, sosyal medya dolandiriciligi, banka islemleri dolandiriciligi ve buna bagli kredi karti dolandiriciligi son zamanlarda artti. Sirketlerimiz bu konuda çok bilinçli olmali. Örnegin, kisinin özlük, kimlik bilgilerini alirken annenizin soyadi, babanizin adinin ilk harfi, dogum tarihiniz, dogum yeriniz derken gelismis teknolojilerde suan bu konusmalar dinlenebiliyor. Bir sekilde tünel açarak internet ortaminda akilli android sistemlerine girilebiliyor. Bu noktada bilinçli tüketici olmanin bilinçli dijital yasam becerisi sergilemenin elzem oldugunu biliyoruz. Siralayacak olursak güvenlik olarak her seyden önce özel kimlik bilgilerimizi dijital mecralarda, sanal ortamlarda paylasmamaya özen gösterelim. Özellikle banka ve diger kredi karti dolandiriciliklarinda ki iste ‘kartinizi biri kartinizi hackerlamis biz onun pesindeyiz’ arka planda polis telsizi vesaire savci konusmalari gibi bir takim enstrümanlar kullanilarak özellikle yasli kesimi, dikkatsiz, biraz daha saf kisiligi olan vatandaslarimiz dolandirilabilmektedir” diye konustu.
“Mümkün oldugunca yüz yüze alisveris tercih edilmeli”
Dilci, mümkün oldugunca yüz yüze alisverisin tercih edilmesi gerektigini söyleyerek, “Mümkün oldugunca yüz yüze alisveris tercih edilmeli. Çünkü internet üzerinden yapilan alisverislerde de ister istemez siz a bedenli bir giysi istiyorsunuz b bedenli bir giysi gelebiliyor. Ya da televizyonda ki herhangi bir reklamdaki ürünü elde etmek için siparis verebiliyorsunuz. Bir bakiyorsunuz ki hiç alakasi olmayan ürünlerin gönderildigini görüyoruz. Ssl, html uzantisi var mi bu uzantilari da dikkate almaliyiz. Uzaktan yapilan alisverislerde dogrulayici sorulari bu sefer müsteri kimligi olan kisilerin sormasi ve sorgulamasi gerekir. Artik ters sorgu biçimine geçmek gerekiyor. Tabi bu dijitallesmeyle eve kapanma insanlarimizin dijital ekran basindaki uzun süre temasiyla olusan dikkat daginikligi, örnegin vatandas bir banka hesabina girdi hesabi açik birakiyor. Hesabi açik birakmadan sonuçlandirmak gerekir. Hesapla ilgili kisisel bilgilere kullanirken uzatmamak gerekir” diye konustu.
“ Dijital mecrada her seyi dogal hayattaki kadar güvenli sayiyorlar”
Dilci, bu konuda gençlerin dijital mecradaki her seyi dogal hayattaki kadar güvenli sandiklarini ve gençlerin yüzde 80’nin risk altinda oldugunu söyleyerek, “Suan en çok tehlikeyi Z kusagi dedigimiz kusak yüzde 40 oraninda tehlikede. Bu hemen Y kusagi takip ediyor. Kisacasi gençlerimizin yüzde 80’ni risk altinda. Gençlerimiz neden risk altinda? Çünkü dijital mecrada ki her seyi dogal hayattaki kadar güvenli sayiyorlar. Oysa geleneksel kusaktan gelen yasi 40’in üzerinde olan yetiskinler biraz daha elestirel bakabiliyorlar. Güven duygusunu sorgulayabiliyor. Yeni nesil çesitli algoritmik sistemlerle ve hipnotik tekniklerle bir oyun üzerinden bile dolandiricilik yapilabiliyor. Özellikle dijital bagimlilik emaresi gösteren kisilerde annenin babanin veya ebeveynlerin kredi kartlarini alarak bunlar üzerinden müstehcen sitelere girisler, alisverise zorlanmalar, bir sonraki level düzeyine geçebilmek için su alisverisi yada su kadar kontör alman gerek ir gibi veya su hediyeyi sana verebilmemiz için ikna teknikleri ile çocuklarimiz tehdit altindadir” ifadelerini kullandi.
