Tüm hastaliklarda oldugu gibi yeni dogan bebeklerde de ileride ortaya çikabilecek hastaliklarla ilgili erken tani önem arz ediyor. Özellikle cerebral palsy (serabral palsi), multipl skleroz (MS) gibi hastaliklarin olabildigince erken tespiti hastaligin tedavi asamasini kolaylastirdigi gibi kisilerin hayat kalitesini de artiriyor. Bu asamada OMÜ'lü akademisyen Sema Gül Türk, yeni dogan bebeklerde nörolojik sebeplerden kaynaklanan veya fiziksel olarak bulunan saglik sorununu tespit edebilecek bir yapay zeka projesi olusturdu. Projenin içerigini ise bir telefon uygulamasi olusturuyor. Yeni dogan bebek 8. ve 13. haftalara geldiginde aileleri tarafindan 3 dakikalik videosu uygulamaya yüklenecek. Yapay zeka bebegin hareketlerini analiz ederek 13. hafta sonunda bir rapor hazirlayacak. Bu rapor ise doktorlar ve fizyoterapistlere gönderilecek. Bu sayede erken teshis hayat kurtaracak. Proje ayrica ISIF 2021'de 'Yeni Dogan Bebeklerde Beyin Felci Tespit Sistemi' adli patentiyle “en iyi bulus” altin madalya ödülünü kazandi.
Yapay zekanin su anki geldigi en son nokta
Yapilan çalismalarla ilgili bilgi veren Ögr. Gör. Sema Gül Türk, 'Bu sirketimizle birlikte yaptigimiz çalismalarla yeni doganlarin hareket analizini yapmaya basladik. 2020 yilinin Subat ayindan yaptigimiz bu çalismalara son halini vermekteyiz. Hem telefon uygulamalariyla hem de klinikte yaptigimiz çalismalarla aslinda yapay zekanin su anki geldigi en son noktaya erismis durumdayiz. Bizler F1 basari oranini yüzde 92 ile elde etmis bir yapay zeka sistemi kurduk. Test asamasini gerçeklestiriyoruz. Hem geçerlik hem de güvenirlilik yönünden bilimsel olarak kanitlayacagiz çalismalarimizi çesitli dergilere ilettik. Iletmeye de devam edecegiz. Burada en önemli hedefimiz yeni dogan yogun bakim ünitesine girmis veya girmemis riskli olarak tanimlanmis birçok bebegin hareket analizinin en erken dönemde yapilmasini saglayarak erken dönemde tani ve rehabilitasyona ulasmalarini saglayacak isaretçileri tanimlamak. Hekimlerimize bunlari ileterek çocuk fizyoterapistlerimizle bir an önce çalismalarimizin baslamasini saglamak. Bir bebegin hayatini en erken dönemde ne kadar iyi bir sekilde etkileyebilirsek, erken müdahaleye ulastirabilirsek o bebek bütün yasam kalitesini yasamini olumlu yönde hatta maksimum performansla gerçeklestirebiliyor. 12 yillik klinik deneyimim bana bunu gösterdi. Erken müdahaleye kavusmus bebeklerle kavusamamis bebekler arasinda çok büyük farklar doguyor. Tabii, burada klinik farklari gözetiyoruz. Ayni klinik tiplerde olup ayni yönden etkilenmis bebeklerin erken müdahale ile ne kadar hayatinin degistigini gözlemleyebiliyoruz. Telefonunuz da bir ‘Ada’ uygulamasi var. Bu uygulamanin IOS ve Android yönden onayini aldik. Çalismalarimizi bitirdik. ‘Ada’ uygulamasi indirildiginde telefona bebegin adin soyadi, kaç haftalik dogdugu, dogum tarihi, beklenen dogum tarihi ve kilosu giriliyor. Uygulama kendiliginden hesaplama yaparak su anda bebegin düzeltilmis kaç haftalik oldugunu bilebiliyor. Aileler 8’nci haftadan itibaren 22’nci haftaya kadar hareketlerini analiz edebilecegimiz sekilde bebeklerinin videolarini bu uygulamaya yükleyebiliyorlar. Burada tabi çesitli istedigimiz sartlar var. Bu sartlar iste bebegin altina ne serilmesi gerektigi nasil hareket yapilacagi, nasil yatacagi ile ilgilidir. Ben bunlari gerçeklestirdim dedikten sonra bebegin 3 dakikalik videosunu çekiyor aile. Biz de bulut sistemden yapay zekaya dökerek oradan hareketin analizini yapiyoruz ve hekimine raporu iletiyor' dedi.
'Erken tani alip çocuklarin hayat kalitesini artirmayi amaçlamaktayiz'
Proje hakkinda bilgi veren firma bünyesinde fizyoterapist olarak çalisan Ceren Arig, 'Serabral palsi hastalarinda daha dogrusu saglik alaninda sayabilecegimiz bütün hastaliklarin erken tanisi bizim için çok önemlidir. Literatüre baktigimizda erken taninin 18 ile 24 ay arasinda tani aldigini görüyoruz. Bizim istedigimiz aslinda çok daha erken dönemde çocuklarin tani almasiyla beraber fizyoterapi, ergoterapi ya da dil konusma terapisiyle aslinda bu çocuklarin yasam kalitesini artirmaktir. Proje bu sekilde ortaya çikti. Sema Gül Türk'ün öncülügünde baslayan ve onun kurucu oldugu bu Adapha Yapay Zeka sirketi bünyesinde biz çocuklara erken taninin tespitini saglayan bir sistem gelistirdik. Bu sistemde çocuklar kamera sistemi ile beraber ön tani almasi, doktor ve fizyoterapisttin bu ön tani ile beraber tedavi programina erken baslamasi hedeflendi. Bununla alakali bir sürü basarimiz oldu. Umariz ki daha birçok bebege dokunuruz. Pandemi kosullarindan dolayi hastaneye basvurmakta zorlanan ve takibi saglanamayan bebekler bu uygulama üzerinden takibi yapilacak. Yaklasik 6 ay sonra izinler alindiginda piyasaya sürülecek. Bu uygulama ile beraber çocuklarin erken tani alip çocuklarin hayat kalitesini artirmayi amaçlamaktayiz' diye konustu.
'Yapay zeka ile analiz ederek ön teshis sagliyoruz'
Sirketin Elektrik Elektronik Mühendisi Tutku Nur Atasoy ise, “2021 yilinda Istanbul Uluslararasi Bulus Fuari’nda (ISIF) yeni dogan bebeklerde beyin felci tespit sistemi ile en iyi bulus altin madalya ödülünü kazandik. 2020 yilinda TÜBITAK-1 destegiyle Sema Gül Türk hocamiz Adapha sirketini kurdu. Daha sonra yine 2020 yili içerisinde melek yatirimcilardan bir yatirim destegi kazandik. Bu yatirim destegi ile birlikte sirketimizin ekibi ve yapisi da degisti. TÜBITAK desteginden sonra KOSGEB'le su an projemize devam ediyoruz. Projemizde yeni dogan bebeklerin 8 ve 13 haftalari arasinda ailelerinde videolari istiyoruz. Bu videolari bizim gelistirdigimiz uygulama üzerine aileler yükleyebiliyorlar. Her hafta 3 dakikalik bir video yüklemelerini istiyoruz. Bu videolari yapay zeka ile isleyerek bebekte bir anormallik olup olmadigini tespit edebiliyoruz. 13. hafta sonunda bir rapor olusturarak bu rapor, fizyoterapistlere ve doktorlara gönderilerek bebekte serabral palsi olup olmadigi arastirilabiliyor' seklinde konustu.
Uygulamanin 6 ay içerisinde faaliyete geçmesi bekleniyor.
13.2 ° / 11 °
