Cinsel istismar yalnizca içerisinde cinsel bir eylemin olmasini gerektirmiyor. Çocugun izni ve onayi olmadan çocugu öpmek, sikistirmak, çimdiklemek veya oksamanin da cinsel istismarin türleri oldugunu vurgulayan uzmanlar, çocuklarin bulunduklari yasa göre cinsel istismara farkli tepkiler verebildiklerini ifade ediyor. Cinsel istismara ugrayan çocuklarda öfke patlamalari, olayla ilgili kabus görme ve güven duygusunun yikilmasi gibi birçok etkinin görülebilecegi belirtiliyor. Ailelerin cinsel egitim konusunda çocuklari ile konusmaktan çekinmemeleri, iyi ve kötü sir ayriminin çocuklara ögretilmesi uzmanlar tarafindan tavsiye ediliyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tip Merkezi Klinik Psikolog Saadet Aybeniz Yildirim, cinsel egitimin önemine deginerek çocuklari cinsel istismarlardan korumaya yönelik ailelere tavsiyelerde bulundu.
Çocuklarin cinsel içerikli sorulari yanitlanmali
Okul öncesi dönemden baslayarak çocuklarin cinsel egitim içerikli 'Ben nasil dünyaya geldim, bebek nasil olur, kardesimi leylekler mi getirecek?' seklindeki sorularinin yanitlanmasi gerektigini ifade eden Saadet Aybeniz Yildirim, “Çocuklarin bedenlerini tanimalarina yardimci olmak ve istismardan korunmalari hakkinda açik bir iletisimde olmak gerekiyor. Cinsel istismar yalnizca içerisinde cinsel bir eylemin olmasini gerektirmez. Çocugun izni ve onayi olmadan çocugu öpmek, sikistirmak, çimdiklemek veya oksamak da cinsel istismarin türleridir.” dedi.
Cinsel istismara verilen tepki yasa göre degisebiliyor
Uzman Klinik Psikolog Saadet Aybeniz Yildirim, cinsel istismara ugrayan ya da ugradigi düsünülen çocuklarda tepkilerin yastan yasa farklilik gösterebildigini belirterek sözlerine söyle devam etti:
“10 yas ve altindaki çocuklarin cinsel istismara vermis oldugu tepkiler; çocugun kendi ya? ve geli?im düzeyine uygun olmayan cinsel bilgiye sahip olmasi, resimlerinde, oyunlarinda ve davranislarinda cinsel içerikli temalarin olmasi, sik ve ortalik yerde yapilan asiri mastürbasyon, çocugun konusmasinda cinsel içerikli sözcükleri sik kullanmasi, yalniz kalmak istememe, uyku sorunlari, alt islatma, büyük tuvaletini kaçirma veya daha önce edinilen davranislarda gerileme, kendini yaralayici ya da risk alici davranislar, dürtüsellik, dikkat daginikligi veya konsantrasyon güçlügü olarak öngörülebilir. Cinsel istismara ugramis 10 yas üzerindeki çocuklarda ise rastgele cinsel iliskiye girme veya tekrarlayan istismarlara maruz kalma riski vardir. Bunlarin disinda yeme bozukluklari, kendini yaralayici davranislar, intihara egilim, depresyon, sosyal geri çekilme, suça yönelme, erken olgunlasma, okul ve arkadas iliskilerinde sorunlar veya ani davranis degisiklikleri gözlemleyebiliriz.”
Cinsel istismarin tekrarlayici ve rahatsiz edici etkileri oluyor
Yildirim, cinsel istismarin yaratacagi etkileri söyle siraladi: “Tekrarlayici, rahatsiz edici düsünceler, olayla ilgili kabuslar, karanlik olayi çagristirabileceginden ya da kabus görecegini düsündügü için uyumak istememek, öfke patlamalari, olayi animsatan her duruma karsi psikolojik sikinti yasama hali, güven duygusunun yikilmasi, insanlara güvenmeme, istismari önleyemedigi için acizlik hissetme veya depresyon sik görülen tepkilerdir.”
Cinsellik hakkinda konusmaktan çekinilmemeli
Aileler için cinsel egitimi konusmanin çogu zaman zor oldugunu ifade eden Yildirim, “Bunlarin nedenlerinden bazilari utanma duygusu, nasil konusacagini bilememe veya yanlis bir sey söylemekten korkmak olabilir. Cinsellik hakkinda konusmaktan çekinilmemeli. Yasina uygun olarak kisa ve anlasilir sekilde sorulan sorular cevaplanmali. Dogum, cinsiyet farki gibi sorular ebeveynler tarafindan cevaplanmadigi zaman çocuk baska kaynaklardan cevap aramaya çalisacaktir.” diye konustu.
Çocuga bedenine izinsiz dokunulmamasi gerektigi anlatilmali
Çocuklara özel bölgelerinin anatomik isimleriyle yani vulva/penis, meme olarak ögretilmesi gerektigini vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Saadet Aybeniz Yildirim, “Pipi, kus, kuku ve benzeri isimlendirmeler tercih edilmemeli. Özel bölgelerine bir yabancinin ya da tanidik birinin dokunamayacagi ögretilmeli, doktorun bile sadece annesi ya da babasi yanindayken özel bölgelerine dokunabilecegi söylenmelidir. Çocuga bedenine izinsiz dokunulmamasi gerektigi anlatilmali. Sarilmak ya da öpmek için çocuktan izin istenmeli. Eger izin vermiyorsa zorlanmamalidir. Iyi dokunuslar ve kötü dokunuslar ögretilmeli. Örnegin özel bölgelerine dokunulmasini kötü dokunus olarak tanimlarken ailesinin, arkadaslarinin sarilmasi, yanagindan öpmesini iyi dokunus olarak degerlendirebiliriz.” dedi.
Iyi ve kötü sir ayrimi çocuklara ögretilmeli
Çocuklara iyi sir ve kötü sir ögretilmesi gerektiginin altini çizen Yildirim, “Cinsel istismara ugrayan çocuklara bunun bir sir oldugu söyleniyor. Her ne olursa olsun birinin özel bölgesine dokunmak istediginde ya da dokundugunda bagirmasi, çiglik atmasi, oradan güvenli bir yere uzaklasmasi ve güvendigi yetiskinlere olayi anlatmasi gerektigi söylenmeli. Özel bölgeye dokunulmasi ve bunun saklanmasi kötü bir sirdir. Dogum günü için sürpriz bir kutlama yapmak iyi bir sirdir.” ifadelerini kullandi.
Çocuklara ‘Hayir’ diyebilme becerisi kazandirilmali
Cinsel istismardan korunmaya yönelik egitimlerin ortalama 6 aylik araliklarla tekrarlanmasini tavsiye eden Uzman Klinik Psikolog Saadet Aybeniz Yildirim, “Her yas grubu için önemli olan bir nokta da istenmeyen durumlara karsi ‘hayir’ diyebilme becerisidir. Günlük yasamda hayir diyemeyen bir çocuk ya da ergen cinsel istismara ugradiginda da hayir diyemeyebilir. Hayir diyebilme becerisi her yas grubundaki çocuga ve ergene kazandirilmalidir.” diye konustu.
Ergenlerin özel yasantisina karisilmamali
Uzman Klinik Psikolog Saadet Aybeniz Yildirim; sorulara kaçamak ya da yanlis cevaplar vermenin, sorulari çok fazla detay vererek açiklamanin, sorulara kizarak tepki vermenin, hiç cevap vermemenin ya da konuyu degistirmenin sikça yapilan yanlislar arasinda yer aldigini söyledi. Yildirim son olarak, “Ebeveynler ergenlik dönemindeki çocuklara karsi asiri koruyucu, ilgisiz veya her seyi kendileri biliyormus gibi davranilmamali. Riskli davranislar sergilemedigi sürece ergenin kisisel ve özel yasantisina karisilmamali.” ifadelerini kullandi.
